Συχνά ακούμε ή διαβάζουμε να εκτοξεύονται απειλές του τύπου «ποιος θα τολμήσει να τα βάλει με τα 5.500.000 φιλάθλους του Ολυμπιακού» ή να οργανώνονται βαρύγδουπα πλάνα, που στηρίζονται στην ύπαρξη και συμμετοχή 4.000.000 φιλάθλων του ΠΑΟ. Ισχύουν άραγε αυτοί οι αριθμοί; Πού βασίζονται αυτές οι αριθμητικές-ποσοτικές εκτιμήσεις; Η απάντηση είναι εύκολη, αν και δεν αρέσει. Και βέβαια όχι. Δεν ισχύουν αυτοί οι αριθμοί.
1.Τι συμβαίνει με τις δημοσκοπήσεις; Πόσους φιλάθλους έχει ο Ολυμπιακός;
Οι δημοσκοπήσεις και οι έρευνες, που διεξάγονται προκειμένου να αποτυπωθεί το πλήθος του κόσμου που υποστηρίζει μια ποδοσφαιρική ομάδα απευθύνονται καταρχήν μόνον σε όσους δηλώνουν φίλαθλοι του ποδοσφαίρου. Πρόκειται για τους ανθρώπους που τους αρέσει το ποδόσφαιρο ή τέλος πάντων μπορούν να κάτσουν να το παρακολουθήσουν και δεν το αντιπαθούν. Κανονικά δεν θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνονται εδώ όσοι ενδιαφέρονται απόλυτα περιστασιακά «στη χάση και στη φέξη», εντελώς φιλολογικά ή άκρως παρεμπιπτόντως. Όμως αυτό είτε δεν συμβαίνει πάντοτε είτε δεν αποσαφηνίζεται επαρκώς στις περισσότερες έρευνες.
Ωστόσο δεν αρκεί απλά και μόνο το ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο. Εκείνο που κυρίως ενδιαφέρει είναι το ποια ομάδα δηλώνουν ότι υποστηρίζουν αυτοί οι φίλαθλοι, όταν ερωτώνται.
Τα παραπάνω ισχύουν ανεξάρτητα από το γεγονός ότι πολλές έρευνες μπορεί να καταγράφουν και όσους δεν δηλώνουν φίλαθλοι (και συνεπώς δεν έχουν ομάδα) ή όσους δηλώνουν μεν φίλαθλοι, αλλά χωρίς να υποστηρίζουν κάποια συγκεκριμένη ομάδα. Σημειωτέον ότι το ποσοστό αυτών που στις διάφορες έρευνες δεν δηλώνουν προτίμηση σε ομάδα κάθε άλλο παρά μικρό είναι. Κυμαίνεται συνήθως από 35% και πάνω στο σύνολο των ερωτούμενων.
Σύμφωνα με πολλές έρευνες από όσους δηλώνουν φίλαθλοι κάποιας ομάδας ένα ποσοστό περίπου 55-60% ανήκει σε άντρες, ενώ ένα ποσοστό 40-45% σε γυναίκες. Πρέπει πάντως να διευκρινιστεί ότι συνήθως στις δημοσκοπήσεις όταν λέμε για κάποιον ότι «ενδιαφέρεται» για το ποδόσφαιρο ή υποστηρίζει κάποια ομάδα δεν εννοούμε απαραίτητα και ότι «ασχολείται» πολύ σοβαρά και συστηματικά σε καθημερινή βάση με το ποδόσφαιρο ή την ομάδα, ως «οπαδός». Για την έρευνα αρκεί να δηλώνει απλώς «φίλαθλος» του ποδοσφαίρου και μιας ομάδας. Από το κοινό αυτό των φιλάθλων του ποδοσφαίρου και των συλλογικών προτιμήσεων τους προκύπτουν τα αποτελέσματα των ερευνών και δημοσκοπήσεων. Το εν λόγω κοινό, όπως προαναφέρθηκε, δεν συνιστά κάποια απόλυτα συντριπτική πλειοψηφία στην ελληνική κοινωνία, αντίθετα με αυτά που νομίζουν οι περισσότεροι.
Όπως επίσης προαναφέραμε, ευνόητο είναι πως η έννοια των «φιλάθλων» δεν είναι υποχρεωτικά ταυτόσημη με την έννοια των «οπαδών» και ιδίως των φανατικών οπαδών μιας ομάδας. Ανάμεσα στο φίλαθλο κοινό, περιλαμβάνονται και όσοι μπορεί να έχουν απλώς μια ιδέα για το ελληνικό ποδόσφαιρο, διαβάζοντας για λίγο κάποιες ειδήσεις στα ηλεκτρονικά μέσα ή στα πρωτοσέλιδα, καθώς επίσης και εκείνοι που προτιμούν να παρακολουθούν μόνο αγώνες ξένων ποδοσφαιρικών ομάδων.
Οι σχετικές έρευνες μπορούν να έχουν διάφορα σύνθετα ερωτήματα (για να δικαιολογήσουν και τα λεφτά τους) αλλά βασικά το κρίσιμο ερώτημα είναι του τύπου: «Ποια ελληνική ομάδα υποστηρίζεις στο ποδόσφαιρο»;
Συνεπώς όταν διαβάζουμε για παράδειγμα για ένα ποσοστό 30% φιλάθλων του Ολυμπιακού σε όλη την Ελλάδα αυτό ισοδυναμεί με ποσοστό όσων δηλώνουν στην έρευνα τη φίλαθλη προτίμηση τους υπέρ του Ολυμπιακού. Δεν σημαίνει ποσοστό επί του συνόλου των ερωτηθέντων ή πολύ περισσότερο του συνόλου των Ελλήνων ή τέλος πάντων των κατοίκων της χώρας.
Οι φίλαθλοι του Ολυμπιακού (δηλαδή όσοι δηλώνουν Ολυμπιακοί) αναμφισβήτητα, σε όλες τις μετρήσεις, είναι οι περισσότεροι από όλους τους άλλους. Ωστόσο δεν είναι δυνατό να υπολογίζονται σε 5.500.000 άτομα. Το περισσότερο που τους έχουν υπολογίσει σε απόλυτους αριθμούς κάποιες έρευνες ήταν περίπου στα 3.000.000 (2.800.000 για την ακρίβεια). Ακόμη όμως και από αυτό το τεράστιο πλήθος, εκείνοι που καθημερινά θεωρούν καθοριστικό στοιχείο της ζωής τους τον Ολυμπιακό και είναι διατεθειμένοι π.χ. να τιμωρήσουν με εκλογική ψήφο τους εχθρούς και αντιπάλους της ομάδας ή όσους δεν νοιάζονται για τον Ολυμπιακό είναι πολύ λιγότεροι.
Συνεπώς η πολιτική-εκλογική επίδραση του φίλαθλου κόσμου μιας ομάδας (του Ολυμπιακού συμπεριλαμβανομένου) είναι μικρότερη από αυτή που, για ευνόητους λόγους, διακηρύσσεται και προβάλλεται προς τα έξω.
Μεγαλοστομίες του στιλ: «Το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας είναι ο Ολυμπιακός» είναι περισσότερο για λαϊκή κατανάλωση. Μπορεί να ισχύει 100% το ότι οι φίλαθλοι μπορεί να αλλάζουν κόμμα, αλλά ποτέ δεν αλλάζουν ομάδα. Ωστόσο, από την άλλη, μια ομάδα σπάνια έχει δική της ενιαία πολιτική τοποθέτηση και ιδεολογία. Το πολύ-πολύ να έχει συγκεκριμένη πολιτική τοποθέτηση και ιδεολογία η διοίκηση της ομάδας, αλλά αυτό δεν φτάνει για να δημιουργηθεί αντίστοιχη πολιτική/κομματική συνείδηση στους φιλάθλους της ομάδας.
Παρ’ όλα αυτά έχει επιχειρηθεί κατά καιρούς σε κάποιες δημοσκοπήσεις η σύνδεση πολιτικής/κομματικής προτίμησης και ποδοσφαιρικής προτίμησης.
Το 2012, σε έρευνα της MARC επ’ ευκαιρία των εκλογών το μεγαλύτερο ποσοστό (14%) ψηφοφόρων του ΚΚΕ ανάμεσα σε έλληνες φιλάθλους βρέθηκε στις τάξεις της ΑΕΚ, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό ψηφοφόρων της Χρυσής Αυγής (7,6%) βρέθηκε στις τάξεις των φιλάθλων του ΠΑΟ. Οι ΑΕΚτζήδες εμφανίζονται να προτίμησαν περισσότερο (και μάλιστα μακράν) από όλα τα κόμματα το καταρρέον ΠΑΣΟΚ (!) ενώ οι Ολυμπιακοί τον ΣΥΡΙΖΑ με μικρή διαφορά έναντι της ΝΔ. Ένα ενδιαφέρον εύρημα μιας άλλης έρευνας της VPRC του 2004, που θα μπορούσε να θεωρηθεί πολιτικό, είναι ότι ένα σημαντικό ποσοστό (38%) των φιλάθλων που δήλωναν Ολυμπιακοί ανήκε στις οικονομικά ασθενέστερες και φτωχότερες κοινωνικές τάξεις. Αυτό ήταν και το υψηλότερο ποσοστό σε οικονομικά αδύναμους φιλάθλους όλων των ομάδων της Ελλάδας.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ολυμπιακός αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί την πιο δημοφιλή ομάδα της Ελλάδας και μάλιστα σε αρκετή απόσταση. Δεν υπήρξε (και ούτε θα υπάρξει) δημοσκόπηση, που να μην επιβεβαίωσε το γεγονός αυτό. Μπορεί οι δημοσκοπήσεις να μαγειρεύονται, να κατευθύνονται, αλλά όσον αφορά την πρωτιά του Ολυμπιακού αυτή είναι κάτι σαν «γεωμετρικό αξίωμα», που κανονικά δεν χρήζει καν απόδειξης. Η πρωτιά του Ολυμπιακού από πλευράς φίλαθλης υποστήριξης στη χώρα μας ουδέποτε αμφισβητήθηκε, ούτε θα αμφισβητηθεί. Όποια έρευνα ενδεχομένως το επιχειρούσε θα ακύρωνε την ίδια στιγμή την όποια εγκυρότητα και σοβαρότητά της.
Το μόνο λοιπόν που έχει επιχειρηθεί είναι να μειωθεί η απόσταση που χωρίζει τον Ολυμπιακό και τον κόσμο του από τις υπόλοιπες ελληνικές ομάδες. Έτσι οι όποιες απορίες ή ενστάσεις μπορεί να διατυπωθούν σχετικά με τον Ολυμπιακό και τον κόσμο του αφορά θέματα μεγέθους ποσοστών και αποστάσεων από τους υπόλοιπους. Και τις περισσότερες φορές προέρχονται όχι από τους αντιπάλους οπαδούς, αλλά από τους ίδιους οπαδούς του Ολυμπιακού, που θεωρούν μικρές και μη αντιπροσωπευτικές τις διαφορές από τη δεύτερη σε φίλαθλο κοινό ομάδα.
Αντίθετα όσον αφορά τις διαφορές μεταξύ των υπολοίπων ομάδων, πλην του Ολυμπιακού, οι ενστάσεις και επιφυλάξεις είναι περισσότερες και συχνά εμφανίζονται βασιμότερες και εντονότερες.
2. Συγκεκριμένες έρευνες του παρελθόντος
Στο σημείο αυτό θα παραθέσουμε τα ευρήματα και τις διαπιστώσεις από μια σειρά σχετικών ερευνών και δημοσκοπήσεων (18 συνολικά τον αριθμό) για τον φίλαθλο κόσμο των ελληνικών ομάδων, που διεξήχθησαν σε εθνικό επίπεδο τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Δεν θα τις αξιολογήσουμε. Αυτό μπορούν να το κάνουν μόνοι τους όσοι θέλουν.
Α. Δεκαετία 1990
Επίσης δεν θα μιλήσουμε για τη μεθοδολογία τους, τα ερωτήματά τους, τις χρονικές συγκυρίες τους και άλλους παράγοντες, γιατί δεν έχουμε διαθέσιμα όλα τα στοιχεία. Αλλά ακόμη και αν υποτεθεί ότι τα είχαμε, θα ήταν δύσκολο ως αδύνατο και φοβερά χρονοβόρο να αξιολογηθούν και μάλιστα ορθά. Συνεπώς εκ των προτέρων σας ενημερώνω ότι θα βρείτε παρακάτω μόνο ποσοστά, χωρίς επεξηγήσεις όσον αφορά τα μεγέθη, τις διαφορές και αποκλίσεις μεταξύ των αποτελεσμάτων των ερευνών.
1) ICAP 1993, για την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ:
Ολυμπιακός 27,6%, ΠΑΟ 18,3%, ΑΕΚ 12,5%, Άρης 9,5%, ΠΑΟΚ 7,1%
2) KAPPA RESEARCH 1997, για την εφημερίδα Έθνος (μόνο για Νομό Αττικής):
Ολυμπιακός 39,8%, ΠΑΟ 31,4%, ΑΕΚ 21,5% , άλλη ομάδα 7,11%
3) VPRC 1998, για το έντυπο ΟΜΑΔΑ (ΝΕΑ):
Ολυμπιακός 32,2%, ΠΑΟ 26,7%, ΑΕΚ 15,1%, ΠΑΟΚ 13,1%, Άρης 5,4%
Β. Δεκαετία 2000
4) VPRC 2004, για την εφημερίδα Ελευθεροτυπία:
Ολυμπιακός 23%, ΠΑΟ 17%, ΑΕΚ 9%, ΠΑΟΚ 7%, Άρης 3%
5) METRON ANALYSIS 2004, για συλλογικό έντυπο της ΑΕΚ:
Ολυμπιακός 29,3%, ΠΑΟ 27, 4%, ΑΕΚ 13,3%, ΠΑΟΚ 10,6%, Άρης 2,5%
6) Έρευνα 2004 των καθηγητών Παντείου Χουμεριανού-Κυπριανού, για το βιβλίο Ανατομία των ποδοσφαιρικών παθών:
Ολυμπιακός 39%, ΠΑΟ 30%, ΑΕΚ 15%, ΠΑΟΚ 11%, Άρης 3%
7) GPO 2006, για την εφημερίδα Αγγελιοφόρος (μόνο για Βόρεια Ελλάδα):
ΠΑΟΚ 32,8%, Άρης 12,7%, ΑΕΚ 8,4%, ΠΑΟ 8,1%, Ολυμπιακός 7,3%, Ηρακλής 4,9% Γενικά όπως αποδεικνύεται και από μεταγενέστερες δημοσκοπήσεις στο φίλαθλο κοινό της Θεσσαλονίκης και της Β. Ελλάδας η ΑΕΚ είναι η ομάδα της πρωτεύουσας με το υψηλότερο ποσοστό φιλάθλων.
8) FOCUS 2006, για την εφημερίδα Goal News:
Ολυμπιακός 36%, ΠΑΟ 30,2%, ΑΕΚ 13%, ΠΑΟΚ 13%, Άρης 3,7%
Στον Νομό Αττικής τα ποσοστά της ως άνω έρευνας ήταν:
Ολυμπιακός 45,1%, ΠΑΟ 35,3%, ΑΕΚ 16%
9) Έρευνα 2007 Σούπερ-Λίγκας:
Ολυμπιακός 28%, ΠΑΟ 26%, ΑΕΚ 12%, ΠΑΟΚ 9%, Άρης 5%
Στον Νομό Αττικής τα ποσοστά της ίδιας έρευνας ήταν:
Ολυμπιακός 37%.
10) Sport+ Markt για την εφημερίδα Goal:
Ολυμπιακός 37%, ΠΑΟ 29%, ΑΕΚ 14%, ΠΑΟΚ 13%
11) METRON ANALYSIS 2008, για την εφημερίδα Εξέδρα:
Ολυμπιακός 29%, ΠΑΟ 27%, ΑΕΚ 15%, ΠΑΟΚ 12%, Άρης 5%
12) GPO 2008, για την εφημερίδα OLE:
Ολυμπιακός 30,9%, ΠΑΟ 26,7%, ΑΕΚ 13%, ΠΑΟΚ 11,4%, Άρης 3,1%
Γ. Δεκαετία 2010
13) Έρευνα «ΙΕΚ Δομή» 2011, για εφημερίδα Goal :
Ολυμπιακός 31%, ΠΑΟ 28%, ΑΕΚ 17%, ΠΑΟΚ 9%, Άρης 6%
14) MARC 2012, για εφημερίδα Έθνος:
Ολυμπιακός 25%, ΠΑΟ 20%, ΑΕΚ 12%, ΠΑΟΚ 8%
15) Έρευνα ΣΚΑΙ 2012, για την εκπομπή «Δίκη»:
Ολυμπιακός 24%, ΠΑΟ 20%, ΑΕΚ 9%, ΠΑΟΚ 8%, Άρης 3%
16) Έρευνα Πανεπιστημίου Μακεδονίας 2014, για τον σταθμό/κανάλι «Σκάι» :
Ολυμπιακός 29,5%, ΠΑΟ 25%, ΠΑΟΚ 13,5%, ΑΕΚ 10%
17) Παλμός 2014, για το site «TVXS. GR»:
Ολυμπιακός 22,8%, ΠΑΟ 16,9%, ΠΑΟΚ 10,4%, ΑΕΚ 9,4%, Άρης 2,4%
18) METRON ANALYSIS 2015, για το site SDNA:
Ολυμπιακός 29%, ΠΑΟ 27%, ΠΑΟΚ 12,9%, ΑΕΚ 11%, Άρης 3%
Δ. Έρευνα UEFA 2012
Η έρευνα αυτή έγινε επίσημα από την ΟΥΕΦΑ και διεξήχθη σε 36 χώρες της Ευρώπης. Μεταξύ πολλών άλλων ασχολήθηκε και με το ποιες ομάδες υποστηρίζουν περισσότερο οι φίλαθλοι σε όλες τις χώρες της Ευρώπης.
Στην Ελλάδα η πιο δημοφιλής ομάδα αναδείχθηκε, όπως αναμενόταν, ο Ολυμπιακός με ποσοστό 26% όσων δήλωσαν φίλαθλοι ποδοσφαίρου. Στο ίδιο ποσοστό βρισκόταν και ο ΑΠΟΕΛ στη Κύπρο.
Όσον αφορά το ποσοστό ομάδων που είναι οι πιο δημοφιλείς στη χώρα τους ο Ολυμπιακός βρισκόταν στην 11η θέση από πλευράς ποσοστού φίλαθλης υποστήριξης ή προτίμησης στην Ελλάδα. Πρώτη στον σχετικό πίνακα κατάταξης ερχόταν η Μπενφίκα στην Πορτογαλία με ποσοστό 47%, ακολουθούμενη από τη Στεάουα, η οποία στη Ρουμανία υποστηριζόταν από το 45% των φιλάθλων της χώρας. Έπονταν η Γαλατά Σαράι στην Τουρκία με 37%, ο Άγιαξ στην Ολλανδία με ποσοστό 35%, οι Μπαρτσελόνα και Ρεάλ στην Ισπανία με ίδιο ποσοστό 33%, η Λέφσκι Σόφιας στη Βουλγαρία με 31%, η Γιουβέντους στην Ιταλία επίσης με 31%, η Σαχτάρ Ντόνετσκ στην Ουκρανία με 30%, ο Ερυθρός Αστέρας στην Σερβία με 29%.
Η θέση του Ολυμπιακού μπορεί ενδεχομένως σε μερικούς να φάνηκε κατώτερη των προσδοκιών, αλλά δεν παύει να αποτελεί διάκριση, αν ληφθεί υπόψη ότι ξεπερνούσε τις δημοφιλέστερες ομάδες πολλών μεγάλων χωρών της Ευρώπης, που είναι πολύ μεγάλες ομάδες πολύ σημαντικών πρωταθλημάτων όπως η Μπάγερν στη Γερμανία (23%), η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ στην Αγγλία (15%) η Παρί Σεν Ζερμέν στη Γαλλία (14%) κ.λπ.
Η Μπαρτσελόνα, σύμφωνα με την σχετική έρευνα, κατείχε ένα αξιοζήλευτο ρεκόρ. Ήταν η πρώτη ομάδα σε προτιμήσεις φιλάθλων σε 9 χώρες της Ευρώπης εκτός Ισπανίας (Ουγγαρία, Πολωνία, Ισραήλ, Σλοβενία, Σλοβακία κ.λπ. και μάλιστα με μεγάλα διψήφια ποσοστά) Με άλλα λόγια, η πλειοψηφία των φιλάθλων στις χώρες αυτές προτιμούσαν μια ξένη ομάδα, την Μπαρτσελόνα, από τις ομάδες της ίδιας τους της χώρας.
Ένα παρόμοιο φαινόμενο, που πλησίαζε κάπως την Μπαρτσελόνα, ήταν η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, που αναδείχθηκε η πιο προσφιλής ομάδα των φιλάθλων σε 4 χώρες της Ευρώπης (κυρίως της Σκανδιναβίας), υπερτερώντας των ομάδων των εθνικών πρωταθλημάτων των χωρών αυτών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου