Μια διδακτική οπαδική ιστορία

Τη δεκαετία του 1960, η συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών του Ολυμπιακού αγαπούσαν στην Αγγλία τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Δεν ήμουν εξαίρεση. Κάθε Σάββατο πιάναμε το ραδιόφωνο του BBC και ακούγαμε --με όσα αγγλικά ξέραμε τότε-- τους αγώνες. Θυμάμαι άπειρες φορές Σαββατόβραδα στο Παπαστράτειο πριν από αγώνες μπάσκετ του Ολυμπιακού ένα σωρό άτομα φίλοι ή γνωστοί να συζητάμε ζωηρά τα αποτελέσματα που είχε φέρει την ίδια μέρα η Γιουνάιτεντ.

Του Θεολόγου Μιχαηλίδη 

Δεν ξέρω τι ακριβώς ήταν αυτό που μας είχε κάνει οπαδούς της Μ. Γ. Οπωσδήποτε ήταν το όμορφο παιχνίδι τους και οι σούπερ-άσσοι της ομάδας. Ήταν η τεχνική, η ταχύτητα και οι ντρίμπλες του αξεπέραστου Τζωρτζ Μπεστ, οι επελάσεις και τα σουτ του Μπόμπι Τσάρλτον, οι απαράμιλλες κινήσεις και τα γκολ του Ντένις Λω. Έπαιξε ρόλο και η αεροπορική τραγωδία του Μονάχου. 

Ίσως όμως το πιο σημαντικό να ήταν οι οπαδοί της Μ.Γ. Όλοι ήξεραν, και το έλεγαν, ότι ιδίως τις δεκαετίες ’60 και ’70 δεν υπήρχαν στα αγγλικά γήπεδα πιο πολλοί, πιο πιστοί, πιο φωνακλάδες και μαχητικοί οπαδοί από τους οπαδούς της Μ.Γ. Ήταν ασύγκριτοι. Οι μόνοι που προσπαθούσαν να τους πλησιάσουν, χωρίς να το κατορθώνουν, ήταν αυτοί της Λίβερπουλ. Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα και στον τελικό μεταξύ των δύο ομάδων το 1977 στο Γουέμπλεϊ, όπου οι οπαδοί της Μ.Γ. οι κληρονόμοι των αποκαλουμένων United Aggro (συντομογραφία της λέξης aggressive που σημαίνει επιθετικοί  κυριάρχησαν.

Τα χρόνια πέρασαν και φτάσαμε στη σημερινή πλήρη μετάλλαξη. Οι οπαδοί της Μ.Γ. έχουν γίνει περίπου λαπάδες, γεγονός που έχουν παραδεχτεί και καυτηριάσει και ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, στο παρελθόν, και ο Μουρίνιο, σχετικά πρόσφατα, για να αφήσουμε στην άκρη τον Ρόι Κιν, που τα έσουρε κανονικά στους θεατές του Όλντ Τράφορντ.

Μιλάμε βέβαια για αυτούς που πηγαίνουν στο «Θέατρο των Ονείρων», όπως το θέλει η εμπορευματοποιημένη εκδοχή του Όλντ Τράφορντ. Αυτοί μοιάζουν περισσότερο με θεατές θεατρικών παραστάσεων, που πάνε στο γήπεδο για την weekend έξοδο τους, τα διάφορα δώρα, τις προσφορές, τις εκδηλώσεις και τα χάπενινγκ που γίνονται στους αγώνες και συνοδεύουν τη διεξαγωγή τους. Τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα στα εκτός έδρας ματς (τα λεγόμενα «away matches») στα οποία δεν συνηθίζουν να πηγαίνουν οι καλοβολεμένοι φίλαθλοι, με αποτέλεσμα την ομάδα να ακολουθούν κάποιοι πιο συνειδητοποιημένοι, οι οποίοι όμως και πάλι δεν έχουν σχέση με τους παλιούς οπαδούς.

Για να γίνει αυτή η εντυπωσιακή (για όσους γνωρίζουν ή θυμούνται) μεταμόρφωση μεσολάβησαν κάποια γεγονότα.

Κατ’ αρχάς εφαρμόσθηκαν διάφορες δυσμενείς περιοριστικές κρατικές πολιτικές σε βάρος της εργατικής τάξης και γενικά των φτωχότερων στρωμάτων, στα οποία ανήκαν οι περισσότεροι οπαδοί της Μ. Γ., με αποτέλεσμα να περιθωριοποιηθούν πλήρως οικονομικοκοινωνικά.

Παράλληλα, εφαρμόσθηκαν, στο όνομα της τάξης και της ανάγκης καταπολέμησης του χουλιγκανισμού, ελάχιστα δημοκρατικές πολιτικές και πολύ περιοριστικά μέτρα σε βάρος πολλών οπαδών της Μ.Γ που θεωρήθηκαν κατ’ εξοχήν ή εν δυνάμει ταραχοποιοί. Πολλοί καταδιώχθηκαν ή συνελήφθησαν. Σε πολλούς απαγορεύθηκε η είσοδος στα εντός έδρας και στη συνέχεια ακόμη και στα εκτός έδρας παιχνίδια. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν να μεταφερθεί η βία των αποκλεισμένων οπαδών της Μ. Γ. εκτός γηπέδων, κυρίως σε προκαθορισμένα ραντεβού συμπλοκών με οπαδούς αντιπάλων ομάδων, πράγματα όμως που ουδόλως ενδιέφεραν τις υποκριτικές κυβερνήσεις Θάτσερ, Μέιτζορ και Μπλερ, που ενδιαφερόντουσαν μόνο για την εξάλειψη της βίας στα γήπεδα, εκεί όπου υπάρχουν τα μέσα ενημέρωσης και ιδίως η τηλεόραση. 

Αλλά και η πολιτική της ίδιας της ομάδας ήταν προς την ίδια κατεύθυνση. Αύξησε πολύ τις τιμές των εισιτηρίων, ώστε να τα καταστήσει απαγορευτικά για πολλούς, ενώ κυνήγησε συμπεριφορές και πρόσωπα που, κατά την κρίση της, μπορεί να προκαλούσαν προβλήματα.

Έτσι σιγά-σιγά το γήπεδο έγινε κάτι σαν ένα νεκροταφείο πολυτελείας, στο οποίο σύχναζε μόνο η ελίτ που μπορούσε να αγοράζει τα πανάκριβα εισιτήρια διαρκείας. Εκεί, μεταξύ τυρού και αχλαδίου, εύπορα άτομα και οικογένειες απολάμβαναν το παιχνίδι, μασουλώντας τα εδέσματά τους.

Έτσι η Μ.Γ. έγινε παγκόσμιο brand που αποβλέπει μόνο σε έσοδα, αποκομμένο από ρίζες και αξίες της ομάδας, ανίκανο να εμπνεύσει κάτι άλλο εκτός από επιχειρηματικά deals και plans. Οι οπαδοί της άβουλα καταναλωτικά-πελατειακά όντα, που αγοράζουν τα εμπορικά κατασκευάσματα της ομάδας, φανέλες και αξεσουάρ, κυνηγούν αυτόγραφα παικτών και βρίσκονται όλη μέρα στα σχετικά social media ποδοσφαιριστών, ομάδων, μέσων ενημέρωσης ή οπαδών.

Οι οπαδοί του Ολυμπιακού πρέπει να διδαχτούν από αυτή την ιστορία, καθώς οι συνθήκες στη χώρα μας, με την κοινωνικοοικονομική κρίση και την πολιτική κατάσταση, προσφέρονται για πολύ χειρότερες εξελίξεις. 

Ήδη για μένα, που στις δεκαετίες του 1960 και 1970 έψαχνα καθημερινά και επί μια εβδομάδα (το λιγότερο) εισιτήριο για να δω ένα ντέρμπι του Ολυμπιακού, και πήγαινα στο Καραϊσκάκη τρεις ώρες νωρίτερα για να παρακολουθήσω ένα αγώνα με μικρομεσαίες ομάδες, το να βλέπω άδειες τις μισές κερκίδες στο Καραϊσκάκη ένα τέταρτο πριν από την έναρξη των σημερινών ντέρμπι αποτελεί σοκ και κατάντια…