Για τα γενέθλια του Θρύλου

Σήμερα δεν θα γράψω. Θα αντιγράψω.

Του Θεολόγου Μιχαηλίδη

1. ΜΥΗΣΗ 

Κατηφορίσαμε για το Φάληρο. Καθώς πλησιάζαμε στο γήπεδο, ένιωσα και μπήκα για πρώτη φορά σ’ ένα παράξενο, άγνωστο μα τόσο γοητευτικό κόσμο, που δεν περνούσε ποτέ από τα όνειρά μου. Άντρες στη συντριπτική πλειοψηφία, από τα ευρύτερα περιγραφόμενα ως λαϊκά στρώματα. Νέοι, μεσήλικες και γέροι με μια λαμπερή περηφάνια στο βλέμμα πήγαιναν να θαυμάσουν την αγαπημένη τους ομάδα. Και γύρω να πλανιέται το άρωμα της φτώχειας, η μυρωδιά του ιδρώτα, του καπνού και του φτηνού αλκοόλ, κυρίως κρασιού και ούζου… 

Η βροχή κόπασε με ένα μαγικό τρόπο. Θαρρείς και το παιδικό μου μυαλό χάθηκε, απολαμβάνοντας την εξωτική ατμόσφαιρα της κερκίδας. Πειράγματα, αστεία, φωνές, συνθήματα και ατέλειωτες χούφτες πασατέμπο με ταξίδευαν σε φανταστικούς κόσμους. 

Και όταν φάνηκε στο γήπεδο η ομάδα με τις ερυθρόλευκες ρίγες, οι ξέφρενες ιαχές μου έφεραν μια ανεξέλεγκτη ανατριχίλα μέχρι το μεδούλι των οστών. Αυτό ήταν… Χωρίς καν να το συνειδητοποιήσω, είχα λατρέψει τον Ολυμπιακό. 

Είχαμε νικήσει 1-0. Δεν θυμάμαι καν τον αντίπαλο. Εκείνο που θυμάμαι όμως είναι ότι δεν έκλεισα μάτι όλο το βράδυ, αναπαράγοντας στο μυαλό όλες τις φάσεις του αγώνα. Και το επόμενο πρωί, πριν φύγω για το σχολείο, ρώτησα τον πατέρα μου: «πού παίζει την Κυριακή ο Ολυμπιακός;» 

Το πιο πάνω ήταν απόσπασμα από ένα άρθρο του συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων Γρηγόρη Αζαριάδη με τίτλο: «Πατέρας και γιος στο Καραϊσκάκη», που αναρτήθηκε τη 16.12.2018 στο site Andro κάτω από την ενότητα «Η ομάδα μου».                        

Έτσι αφηγείται ο συγγραφέας την πρώτη εμπειρία μιας άλλης --όχι τυπικά κυριολεκτικής, αλλά απόλυτα ουσιαστικής-- «ενηλικίωσής» του. 

Αν και λίγο μεγαλύτερος από μένα, γεννήθηκε κι αυτός όπως και εγώ την ίδια εποχή. Τα ίδια περίπου αισθάνθηκα και βίωσα και εγώ σε παιδική ηλικία. Η διαφορά από μένα είναι ότι ο Αζαριάδης πήγε στο γήπεδο για πρώτη φορά μαζί με τον πατέρα του, παλιό και γνήσιο Ολυμπιακό, που αισθάνθηκε ότι είχε έρθει, επιτέλους, η ώρα να πάρει ο γιος του το ερυθρόλευκο γηπεδικό «βάπτισμα του πυρός». 

Αντίθετα ο δικός μου πατέρας ποτέ δεν με πήγε στο γήπεδο, καθώς ήταν ολότελα άσχετος από ποδόσφαιρο. Έτσι πήγαινα μόνος μου, με τους συνομηλίκους μου, κάτι που για τον εποχή δεν ήταν και πολύ συνηθισμένο. Το πολύ-πολύ, όπως στην αρχή γινόταν, να μας πήγαινε και να ερχόταν μετά το ματς να μας πάρει κανένας συγγενής μου ή γονιός άλλων φίλων μου. 

Συνεπώς, αφού δεν είχα ερυθρόλευκες οικογενειακές ρίζες-καταβολές, το δικό μου το έργο ήταν πιο δύσκολο από το αντίστοιχο έργο όσων είχαν πατέρα Ολυμπιακό. 

Ούτε όμως και το δικό μου ήταν το δυσκολότερο, γιατί αυτό δηλαδή το πιο δύσκολο έργο από όλα είχαν και έχουν να αντιμετωπίσουν όσοι μεγάλωσαν ή μεγαλώνουν σε ένα αντίπαλο φίλαθλο οικογενειακό περιβάλλον, έχοντας τον πατέρα τους οπαδό άλλων ομάδων να προπαγανδίζει, να πιέζει, να επηρεάζει, να δελεάζει και γενικά να τους πρήζει σε καθημερινή βάση. 

2. ΟΜΑΔΑ, ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΗ

Από την πολιτική εφημερίδα ΕΘΝΟΣ της 18/5/1931 (προσέξτε, επαναλαμβάνω 1931) που αφιέρωσε μια σελίδα στην περιγραφή και στις εντυπώσεις από τον αγώνα Ολυμπιακού-ΠΑΟ στο Φάληρο, με κύριο τίτλο σε μεγάλα κεφαλαία: «ΠΩΣ Ο ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΕΝΙΚΗΣΕΝ ΠΑΛΙΝ ΤΟΝ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΝ» και μικρό υπέρτιτλο αυτού σε μικρότερου μεγέθους κεφαλαία: «ΤΟ ΧΘΕΣΙΝΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΑΤΣ». 

Θα παραθέσω μόνο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το πολύ μεγάλο σε έκταση κείμενο, κατά τρόπο απόλυτα πιστό και ακριβή, προσαρμόζοντας απλώς και μόνο τη γλώσσα, την ορθογραφία και τη γραμματική της καθαρεύουσας στα σημερινά δεδομένα. 

Το κείμενο έγραψε μια από τις μετέπειτα εξελιχθείσες σε σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες της Ελλάδας, ο Αχιλλέας Μαμάκης, ο οποίος δεν ήταν επαγγελματίας αθλητικογράφος, αφού τέτοιο δημοσιογραφικό είδος δεν ανθούσε τότε. 

Αφορούσε τη νίκη του Ολυμπιακού επί του ΠΑΟ με 3-1, που σφράγισε το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα της ομάδας μας, την αγωνιστική περίοδο 1930/31. Να τι είχε γράψει:

Θα το θυμάμαι το χθεσινό θέαμα του Ποδηλατοδρομίου. Μια ανθρωποθάλασσα που κατέκλυσε τα πάντα, που πλημμύρισε κάθε γωνιά, όπου θα μπορούσε να σταθεί άνθρωπος, που παρουσίασε μια πρωτοφανή για το φαληρικό γήπεδο συγκέντρωση. Απ’ έξω; Άλλες χιλιάδες φανατικών φιλάθλων από αυτούς, που δεν μπόρεσαν να σταθούν τυχεροί να βρουν ένα εισιτήριο του αγώνα -- έστω και με την σκανδαλώδη τιμή των 75 δραχμών, που είχε…κανονικά διατιμηθεί!-- σχημάτιζε ατέλειωτο ανθρώπινο κλοιό γύρω-τριγύρω στο γήπεδο. Αληθινά ήταν επιβλητική και αφάνταστη η χθεσινή συγκέντρωση και κοσμοσυρροή στο Ποδηλατοδρόμιο και σχεδόν ένα πράγμα που δεν ξανάδαμε στα φαληρικά ματς. Παρά ταύτα υπήρχε τάξη. Η αστυνομία Νέου Φαλήρου ενισχυμένη με την αστυνομία Πειραιά τα κατάφερε μια χαρά. Βέβαια συνέβη και να δούμε και τις θέσεις του στίβου κατειλημμένες από «γνωστούς και φίλους» χάρις στα «χαρίσματα» των αστυνομικών εποπτών.

Τα πάντα Ολυμπιακός. Λες και δεν υπήρχαν παρά Πειραιώτες χθες στο γήπεδο. Τι κακό ήταν εκείνο! Κόκκινο απ’ άκρου σε άκρο… Πανέρια όλο κόκκινα λουλούδια, που σε λίγη ώρα είχαν βρεθεί στα χέρια των έξαλλων --προκαταβολικά-- θεατών, θιασωτών του Ολυμπιακού. Χαριτωμένες ντεμουαζέλλες ήταν χωμένες σε ολοκόκκινα φορέματα. Επανεμφανίσθηκαν οι κόκκινες ομπρέλες. Είδαμε πάλι χθες τις μεγάλες κατέρυθρες σημαίες. Μια γοητευτική νεαρή Πειραιώτισσα, που χαιρόσουν να τη βλέπεις, είχε το κουράγιο η αθεόφοβη να κουβαλήσει έξι πέταλα --για γούρι-- όλο σκουριά και βρώμα και να τα επισείει διαρκώς, φωνάζοντας με την τόση δα φωνίτσα της ότι ισάριθμα γκολ θα βάλουν τα «παιδιά». Στις θέσεις των όρθιων που δεν έπεφτε βελόνα, τα ίδια και χειρότερα. Ομάδα πιτσιρίκων είχε κουβαλήσει και μια… άγκυρα. Μόνον οι θορυβώδεις ροκάνες έλλειπαν για να θυμηθούμε την περυσινή ομαδική ποδοσφαιρική παραφροσύνη. Αλλά αυτές τις αντικαθιστούσαν τα στόματα που ακούραστα, ακατάπαυστα, συνεχώς γέμιζαν την ατμόσφαιρα με ατέλειωτες μυριόστομες ενθουσιώδεις ιαχές:  

–  Ο-λυμ-πι-α-κός
–  Ο-λυμ-πι-α-κός 

Οι Αθηναίοι; Τσιμουδιά.  

* * *

Όσα ανωτέρω λέχθηκαν, όσες ασχήμιες και έκτροπα των Πειραιωτών αναφέρθηκαν και κατακρίθηκαν, όσες αθλιότητες και αν έγιναν από μέρος του κοινού,….. δεν αλλοιώνουν και δεν μειώνουν το βασικό γεγονός της χθεσινής συνάντησης, τη νίκη του Ολυμπιακού. Η κόκκινη πειραϊκή ενδεκάδα νίκησε άξια, δίκαια, λαμπρά. Σημείωσε τρία τέρματα, ουδόλως δυνάμενα να αμφισβητηθούν. Έδειξε ορμητικότητα, ζωή, τέχνη, δύναμη. Επέβαλε το παιχνίδι της. Σάρωσε στο πρώτο ημιχρόνιο την πράσινη αθηναϊκή ομάδα και κατόρθωσε να αποκρούσει στο δεύτερο την προσπάθειά της και να διατηρήσει έτσι τα πρωτεία.

* * *

Συνεπώς ας ξεχάσουμε και εμείς ό,τι έκαναν, τις κακές τους στιγμές, ας θυμηθούμε μόνο το ωραίο και τεχνικό τους παιχνίδι και ας χαιρετίσουμε τους άξιους νέους πρωταθλητές της Ελλάδας. Ο Πειραιάς δύναται να είναι υπερήφανος για αυτούς. Δικαίως.

Το κείμενο που επέλεξα να αντιγράψω δείχνει ότι ο Ολυμπιακός, από τη νηπιακή του ηλικία (το κείμενο γράφτηκε όταν ο σύλλογος ήταν μόλις 6 ετών) υπήρξε ένα τεράστιο κοινωνικό φαινόμενο. Για τον λόγο αυτό, μια που αναφερόμαστε σε ένα κοινωνικό φαινόμενο, δίνω έμφαση ιδίως στον λαό του Ολυμπιακού και όχι σε αυτή καθεαυτή την ίδρυση και στους ιδρυτές του συλλόγου, για τους οποίους έχω ήδη γράψει, αλλά ούτε και στις λεπτομέρειες του αγώνα, που περιγράφονται πάντως αναλυτικά στο κείμενο.

Όπως θα έχετε καταλάβει από τα προαναφερόμενα αποσπάσματα από το ρεπορτάζ του ματς, υπήρξαν και κάποια επεισόδια στη διάρκεια του αγώνα, στα οποία πρωταγωνίστησαν κάποιοι δικοί μας παίκτες και κυρίως οπαδοί. Τα επεισόδια αυτά μπορεί να θεωρήθηκαν ως αξιόλογα από τον Τύπο και τον συγκεκριμένο δημοσιογράφο, αλλά αυτό συνέβη, κυρίως, επειδή αντιμετωπίστηκαν και κρίθηκαν σύμφωνα με τα ήθη και τα δεδομένα της εποχής. Σε σύγκριση με τις επόμενες δεκαετίες, τέτοια επεισόδια θα θεωρούνταν πταίσματα ή ούτε καν πταίσματα. 

Πάντως, σε κάθε περίπτωση, ακόμη κι από αυτά τα επεισόδια αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά ότι οι ολυμπιακοί ήταν ανέκαθεν (από την ίδρυση της ομάδας) πολύ φανατικοί και εκδηλωτικοί οπαδοί.