Ημέρες ραδιοφώνου: ο «ηράκλειος άθλος» του Ολυμπιακού στη Θεσσαλονίκη

Το ραδιόφωνο αποτελούσε την απαραίτητη αποκλειστική και μόνιμη συντροφιά όλων των ελλήνων φιλάθλων στις δεκαετίες του 1950 και 1960, προτού εμφανιστεί η τηλεόραση. Με το ραδιόφωνο η φαντασία του οπαδού οργίαζε. Οι παίκτες που άκουγε παίρνανε μυθικές διαστάσεις στο μυαλό του, γινόντουσαν ήρωες. Οι ποδοσφαιρικοί αγώνες μετατρέπονταν σε επικές μάχες.

Του Θεολόγου Μιχαηλίδη

Θυμάμαι τον εαυτό μου μαθητή του δημοτικού, από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας ’60, όταν δεν είχα αρχίσει ακόμη να πηγαίνω στα γήπεδα, να περιμένω με ανυπομονησία τον σπήκερ να αρχίσει να μεταδίδει.

Τον θυμάμαι ιδιαίτερα να περιγράφει λεπτομερώς ακόμη και το ποιο τέρμα είχε πάρει κάθε ομάδα (π.χ. σε αγώνες που γίνονταν στη Λεωφόρο έλεγε ότι η μία ομάδα έπαιρνε το τέρμα προς την οδό Ιπποκράτους) ώστε να σχηματίζουν οι ακροατές στο μυαλό τους μια εικόνα των όσων γίνονταν.

Θα γράψω σήμερα λίγα πράγματα για το ματς του Ολυμπιακού, που μου έχει αφήσει τις πιο έντονες ραδιοφωνικές αναμνήσεις. Εκτός όμως από αυτό το γεγονός και με αφορμή τον συγκεκριμένο αγώνα, θα μας δοθεί ευκαιρία και για κάποιες άλλες σκέψεις, συμπεράσματα και διδάγματα.

Το 1963 όλη η Ελλάδα είχε στραμμένη την προσοχή της στην προσπάθεια του Ολυμπιακού να κατακτήσει το Βαλκανικό Κύπελλο, που τότε αποτελούσε ένα πολύ σημαντικό επίσημο διεθνή θεσμό, στον οποίο συμμετείχαν οι δευτεραθλήτριες ομάδες των βαλκανικών χωρών, οι οποίες, σημειωτέον, ήταν τότε όλες πολύ ισχυρές. Ο Ολυμπιακός είχε φτάσει στον τελικό μετά από μια σειρά σκληρών αγώνων.

Ο πρώτος τελικός με τη βουλγαρική Λέφσκι Σόφιας είχε οριστεί για την Τετάρτη 3.4.1963 στο Καραϊσκάκη. Θα ακολουθούσε μετά από λίγο και δεύτερος τελικός στην έδρα των Βουλγάρων.

Προηγουμένως όμως και παρά τον μεγάλο αυτό στόχο, υπήρχε την Κυριακή πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής, το οποίο συνεχιζόταν κανονικά και μάλιστα με ένα αγώνα αυξημένης δυσκολίας για την ομάδα μας, καθώς την Κυριακή 31.3.1963, ο δεύτερος στον βαθμολογικό πίνακα Ολυμπιακός έπρεπε να αγωνιστεί εκτός έδρας --στο Καυταντζόγλειο εναντίον του πολύ δυνατού τότε Ηρακλή, που ήταν 5ος στη βαθμολογία και αήττητος μέχρι τότε στο γήπεδο του.

Παρακολουθούσα το ματς, παιδί του δημοτικού 8-9 χρονών, από το ραδιόφωνο. Και το θυμάμαι πιο έντονα από όλα τα παιχνίδια που έχω ακούσει στο ραδιόφωνο. Ήταν και ο σπήκερ, που είχε ξελαρυγγιστεί κατά την μετάδοση, ιδίως στο απίθανο φινάλε του παιχνιδιού.

Από τις αρχές του δεύτερου ημιχρόνου ο Ηρακλής είχε προηγηθεί 1-0 με γκολ ενός παίκτη, που τον λέγανε Ρούγκλιο. Το σκορ αυτό διατηρήθηκε αμετάβλητο μέχρι το 88΄.

Δύο λεπτά πριν από τη λήξη του αγώνα ο Πολυχρονίου με φάουλ ισοφάρισε και στο 90΄ ο Γιώργος Σιδέρης (ποιος άλλος), με τρομερή ατομική προσπάθεια, πέτυχε το γκολ της νίκης, αν και σε εκείνο το χρονικό διάστημα αγωνιζόμασταν με 10 παίκτες, λόγω μιας αψυχολόγητης αποβολής του Ψύχου από τον Ιταλό διαιτητή του αγώνα.

Ρεζουμέ: Μέσα στα δύο τελευταία λεπτά και παρά το αριθμητικό του μειονέκτημα, ο Ολυμπιακός όχι μόνο αρνήθηκε να χάσει, αλλά δεν αρκέσθηκε καν στην ισοφάριση και στην ισοπαλία εκτός έδρας. Κυνήγησε και πέτυχε την νίκη.

Οι παίκτες του Ηρακλή μετά τη λήξη του ματς πέσανε ανάσκελα ξεροί, όπως δείχνανε οι φωτογραφίες του αθλητικού Τύπου την άλλη ημέρα. Τότε στην ομάδα του Ηρακλή αγωνιζόντουσαν σπουδαίοι παίκτες, ενώ δεν έλλειπαν και κάποιες ιδιόμορφες περιπτώσεις, καθώς στο δυναμικό της ομάδας συμπεριλαμβάνονταν ο γνωστός δημοσιογράφος και πολιτικός Γιώργος Λιάνης, που ήταν επιθετικός, αλλά και ο αμυντικός Αλέκος Λιβαδάς, που μετά από δύο χρόνια τον απέκτησε ο Ολυμπιακός, αλλά έπεσε στους παίκτες-γίγαντες της εποχής Μπούκοβι και δεν μπόρεσε να κάνει καριέρα στην ομάδα μας. Ήταν ο πατέρας του σημερινού γνωστού τραγουδοποιού και συνθέτη Κώστα Λιβαδά. Να διευκρινίσω πάντως ότι και οι δύο προαναφερόμενοι δεν είχαν παίξει στον συγκεκριμένο αγώνα με τον Ολυμπιακό.

Θυμάμαι ότι πανηγύριζα πολύ έντονα για την εκπληκτική αυτή νίκη επί του Ηρακλή μέσα στη Θεσσαλονίκη, η οποία, ιδίως στο παιδικό μυαλό μου, φαινόταν απίστευτη, έτσι όπως είχε επιτευχθεί. Την άλλη μέρα, που επισήμαναν την αξία της νίκης και οι αθλητικές, χαριτολογώντας, τη θεώρησα ηράκλειο άθλο, που επιτεύχθηκε σε βάρος του… Ηρακλή. Με υπερηφάνεια λέγαμε για καιρό, όλοι οι μικροί ολυμπιακοί μαθητές στο σχολείο, ότι τέτοιες νίκες-ανατροπές μπορεί να τις κάνει μόνο ο Ολυμπιακός. 

Για σκεφθείτε όμως καλύτερα: Ποια είναι τα τρία συμπεράσματα-διδάγματα, που βγαίνουν από αυτόν τον αγώνα;

Πρώτο: Τρεις μέρες πριν από τον κρισιμότερο αγώνα της χρονιάς, ο Ολυμπιακός τα έδωσε όλα και δεν κράτησε δυνάμεις ενόψει του σαφώς σπουδαιότερου διεθνούς στόχου, που επακολουθούσε άμεσα. Γιατί εκείνος ο Ολυμπιακός δεν άντεχε την ήττα ποτέ και πουθενά. Έπαιζε πάντα για την νίκη, ανεξάρτητα από τον αντίπαλο ή το παιχνίδι.

Δεύτερο: Μολονότι ο Ολυμπιακός, παίζοντας μάλιστα εκτός έδρας και με ισχυρό αντίπαλο, ισοφάρισε δύο λεπτά πριν από τη λήξη και μετά έμεινε με δέκα παίκτες, δεν έμεινε ικανοποιημένος από το ισόπαλο εκτός έδρας αποτέλεσμα, όπως θα έκαναν άλλες (ακόμη και μεγάλες) ομάδες, ιδίως στη σημερινή εποχή, αφού θα το θεωρούσαν επιτυχία, ιδίως όταν ο αντίπαλος ήταν πολύ ισχυρός, όπως τότε ο Ηρακλής. Εκείνος ο Ολυμπιακός, όμως, δεν θεώρησε ότι η αποστολή του είχε εκτελεσθεί. Αν και μόλις είχε ισοφαρίσει, επιτέθηκε ξανά, παρά το αριθμητικό του μειονέκτημα και κατάφερε να νικήσει. Έτσι θα αντιδρούσε άραγε ο σημερινός Ολυμπιακός κάτω από παρόμοιες αντίξοες συνθήκες ή περιστάσεις; Επιτρέψτε μου να αμφιβάλλω.

Τρίτο και αφιερωμένο σε όσους (δηλαδή περίπου όλους) μιλάνε περισπούδαστα για rotation, για επιβάρυνση-κόπωση από αλλεπάλληλους αγώνες, για φυσιολογική ανάγκη επιλογών ματς προτεραιότητας, για ανάγκη εσωτερικών διευκολύνσεων και αναβολών αγώνων των ομάδων μας στις εγχώριες διοργανώσεις πριν από τους αγώνες Ευρώπης, για το μυαλό των ποδοσφαιριστών, που κατ’ αυτούς δικαιολογημένα περιφέρεται και πηγαίνει αλλού, σε σημαντικότερους αγώνες, και αναπόφευκτα δεν συγκεντρώνεται σε υποδεέστερης σημασίας παιχνίδια.

Τρεις μέρες αργότερα από το ματς με τον Ηρακλή ο Ολυμπιακός έπαιξε και νίκησε και πάλι, αυτήν τη φορά τη Λέφσκι, με 1-0 στον πρώτο από τους δύο κρίσιμους τελικούς, αγωνιζόμενος και πάλι με την ίδια σύνθεση, που έπαιξε στο ματς με τον Ηρακλή. Η μόνη διαφορά ήταν η αντικατάσταση του Ψύχου από τον Αριστείδη Παπάζογλου. Όλοι οι άλλοι παρέμειναν οι ίδιοι. Στη ρεβάνς βέβαια στη Σόφια χάσαμε με το ίδιο σκορ 1-0, για να πάμε τελικά σε τρίτο αγώνα, σε ουδέτερο γήπεδο στη Κωνσταντινούπολη, όπου κερδίσαμε 1-0 και κατακτήσαμε το σπουδαίο τότε Βαλκανικό Κύπελλο.

Όχι βέβαια ότι τα προαναφερόμενα περί κόπωσης κ.λπ. δεν μπορεί να είναι θεωρητικά σωστά και να παίζουν πρακτικά κάποιο ρόλο.

Πάνω από όλα όμως μετρούν η καρδιά, η ψυχή, το φιλότιμο, η θέληση και η πίστη για νίκη, δηλαδή τα χαρακτηριστικά που είχαν τότε εκείνοι οι έλληνες παίκτες που έπαιξαν μέσα σε ένα τριήμερο σε αυτά τα δύο ματς, μεταξύ των οποίων ήταν και τέσσερις εντελώς αμούστακοι και άπειροι (Πλέσσας, Μίλησης, Μπαρμπαλιάς, Γρυπαίος) που προέρχονταν από τα σπλάχνα του Ολυμπιακού, την περίφημη ομάδα των «Μπέμπηδων» και είχαν γαλουχηθεί με την ιστορία και τις αξίες του Ολυμπιακού.