Ο Θρύλος της πισίνας: εκθρονίζοντας τον «αιώνιο αντίπαλο»

Το ανδρικό τμήμα πόλο του Ολυμπιακού είναι από τα πιο σημαντικά διαχρονικά, καθώς έχει πρωταγωνιστικό ρόλο πολλές δεκαετίες στα δρώμενα του αθλήματος στην Ελλάδα. Με τον Εθνικό, που είναι και η ομάδα με τους περισσότερους αγώνες που έχει δώσει, έχει πλούσια προϊστορία που κρατά από την τελευταία ημέρα του Ιουλίου του 1927!

Του Μάκη

Η προϊστορία δείχνει τον Ολυμπιακό να κερδίζει τον Εθνικό μέχρι το 1940 -- επτά φορές, έναντι μόλις μιας των «Πινεζών». Μάλιστα, μέχρι το 1948, το πρωτάθλημα είχε ένα σύστημα σαν κύπελλο, αφού δεν έπαιζαν όλοι με όλους και δεν υπήρχε βαθμολογία αλλά νοκ-άουτ αγώνες έπειτα από κλήρωση. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι ομάδες μπορούσαν να αναμετρηθούν, είτε στον πρώτο γύρο, στον δεύτερο, στον ημιτελικό ή τον τελικό. Από το 1927 έως το 1948, λοιπόν, σε τελικό ματς που κρίνεται τίτλος, αναμετρηθήκαμε τρεις φορές. Το 1927, το 1933 και το 1934, όλες τις φορές εμείς βγήκαμε πρωταθλητές. Αυτή η ομάδα με μπροστάρη τον μεγάλο κολυμβητή Προβατόπουλο, αλλά και τους Νίκο Καλούδη, Εμμανουήλ Μπαλτατζή-Μαυροκορδάτο, Ανδρέα Κουραχάνη (τερματοφύλακας), Νικόλαο Μπαλτατζή-Μαυροκορδάτο, Ιωάννη Παπαδάκη, Ιωάννη Ισιγώνη, Ανδρέα Αθανασιάνο, Λεωνίδα Αλεξίου και Ν. Κιβωτό. Εκείνα τα χρόνια το πρωτάθλημα διεξαγόταν στον κόλπο του Μικρολίμανου με αρκετό κόσμο να παρακολουθεί τις επικές αυτές μάχες στις οποίες υπήρχαν ταραχές, όπως τα επεισόδια στον αγώνα του 1932 που είχαν ως αποτέλεσμα να αποβληθούμε από την ΕΚΟΦ, εμείς και ο Εθνικός αλλά και το 1935 που ο Ολυμπιακός δεν μετείχε στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, αφού τιμωρήθηκε ξανά από την ΕΚΟΦ, μαζί με τον Εθνικό, γιατί δεν έδωσαν τον τρίτο αγώνα μπαράζ στο Πρωτάθλημα Νοτίου Ελλάδος που ήταν οι προκριματικοί αγώνες για το Πανελλήνιο.

Από το 1949 έως σήμερα, το πρωτάθλημα έχει τη μορφή που ξέρουμε (με εξαίρεση το 1957, το 1958 και το  1970).  Α΄ Κατηγορία, όλοι με όλους σε δύο γύρους (σε έναν γύρο μέχρι το 1961 και το 1969) και ο πρωταθλητής είναι αυτός με τους περισσότερους πόντους.

Το 1949, σε έναν καθοριστικό αγώνα, αφού ο νικητής θα έπαιρνε τον τίτλο, ο Ολυμπιακός κερδίζει με 3-1 και αναδεικνύεται ξανά πρωταθλητής. Εδώ να σταθούμε στο γεγονός ότι, από το 1947, ξεκίνησε τα βήματα του ο πολίστας Ανδρέας Γαρύφαλλος, ο άνθρωπος που άλλαξε τον ρου της ιστορίας για τα επόμενα πολλά χρόνια.

Το 1950, ο Ολυμπιακός κερδίζει ξανά τον Εθνικό (4-3), αλλά μια ισοπαλία με το Π. Φάληρο (2-2) θα στερήσει άλλον έναν τίτλο...

Το 1951 και το 1952, κάνουμε συνεχόμενες κατακτήσεις, κερδίζοντας τον Εθνικό, 2-1 το 1951 και φέρνοντας ισοπαλία 3-:3 το 1952 που ισοδυναμεί με νίκη. Μάλιστα στο ημίχρονο του αγώνα το 1952, ο Εθνικός προηγούνταν 3-1 και όλα έδειχναν ότι θα χάναμε τον τίτλο. Όμως, με περίσσεια αυτοπεποίθηση στις δυνάμεις, αλλά και στο κουράγιο της ψυχής, ο Αλεξίου (που πέτυχε και τα τρία τέρματα) ισοφαρίζει στο δεύτερο ημίχρονο (τότε η διάρκεια των αγώνων ήταν δύο δεκάλεπτα) και πρωταθλητής ο Ολυμπιακός.

Τα επόμενα χρόνια, με την απόσυρση παικτών της δεκαετίας του '30 και του '40, ο Ολυμπιακός θα βρεθεί σε δευτερεύοντα ρόλο. Αν και από το 1958 και μετά ο Ολυμπιακός θα βελτιωθεί αρκετά, με μπροστάρη τον αείμνηστο Μπάμπη Μουτσάτσο και άλλους, δεν θα μπορέσει να νικήσει τον Εθνικό σε ένα ματς και να σπάσει τα συνεχόμενα πρωταθλήματά του. Πολλά από αυτά τα ματς που χάσαμε ήταν οριακά (πέντε ήττες στο γκολ). Αυτό ίσως και ήταν απόρροια έλλειψης αυτοπεποίθησης, αφού οι συνεχόμενες ήττες δημιούργησαν αρνητική ψυχολογία στους πολίστες, ενώ στους αντίστοιχους του Εθνικού σιγουριά, αφού ήξεραν πλέον τον τρόπο να κερδίζουν --έστω και οριακά-- πάντα, ακόμα και πριν τον αγώνα. 

Αυτό άλλαξε όμως τον πρώτο γύρο του 1964, όταν ο Ολυμπιακός κέρδισε τον αιώνιο αντίπαλό του στο άθλημα με 5:4, κάνοντας ανατροπή στα τελευταία λεπτά και αιφνιδιάζοντας τους Εθνικούς που πήγαιναν για άλλη μια συνηθισμένη νίκη. Πρώτη νίκη του Ολυμπιακού και σπάσιμο του τρομακτικού αήττητου σερί του Εθνικού που διήρκεσε από το 1951! Στο κολυμβητήριο του Ζαππείου (εκεί γινόντουσαν όλοι οι αγώνες πόλο από το 1940 έως το 1976) επικράτησε, όπως λένε οι εφημερίδες, ΣΕΙΣΜΟΣ, με τους ερυθρόλευκους οπαδούς να ξεσπούν σε μεγάλους πανηγυρισμούς. Έτσι αποκτήσαμε πλεονέκτημα στη βαθμολογία και χρειαζόμασταν έστω μια ισοπαλία στον δεύτερο γύρο για να πάρουμε το πρωτάθλημα για πρώτη φορά από το 1952. Οι Εθνικοί όμως, καλύτεροι στον δεύτερο αγώνα, πήραν καθαρά τη νίκη και έτσι το πρωτάθλημα κρίθηκε σε αγώνα μπαράζ που πολύ οριακά έχασε ο Ολυμπιακός.

Επόμενη ευκαιρία του Ολυμπιακού παρουσιάστηκε τέσσερα χρόνια μετά, το 1968. Αυτή ήταν η πρώτη νίκη ξανά μετά από εκείνη του 1964, ξανά στον πρώτο γύρο (7-6). Η «παραξενιά» του συγκεκριμένου πρωταθλήματος ήταν πως, σε περίπτωση ισοβαθμίας, το πρωτάθλημα κρινόταν στη διαφορά τερμάτων σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες και μετέπειτες σεζόν που κρίθηκε σε μπαράζ. Στον δεύτερο γύρο, χάσαμε ακόμα ένα μεγάλο ματς, ενώ υπήρχαν λίγες, αλλά καθοριστικές διαιτητικές αποφάσεις που έγερναν υπέρ των Εθνικών. Το 1969, ισόπαλοι με τον Εθνικό στον μεταξύ μας αγώνα, έπρεπε να παίξουμε αγώνα μπαράζ, αφού ισοβαθμήσαμε αλλά λόγω της καθυστερημένης έναρξης του πρωταθλήματος και του υποχρεωτικού ορισμού πρωταθλητή Ελλάδος για το Κύπελλο Πρωταθλητριών, υπήρχε μια διαθέσιμη ημερομηνία για τον αγώνα μπαράζ. Συνέβη όμως το τραγικό γεγονός του θανάτου του προέδρου Μπουζάκη, με τον Εθνικό να μην αγωνίζεται την ημέρα εκείνη που είχε προγραμματιστεί το μπαράζ. Εν ολίγοις, κατόπιν συμφωνίας των διοικήσεων, ο τίτλος μοιράστηκε, ενώ έγινε κλήρωση για τον εκπρόσωπο της Ευρώπης, όπου εκεί σταθήκαμε εμείς τυχεροί και έτσι αγωνιστήκαμε για πρώτη φορά στην Ευρώπη όπου προκριθήκαμε από τον προκριματικό όμιλο και φτάσαμε στις «8» καλύτερες ομάδες.

Το 1971, χρονιά ορόσημο, κατακτούμε το πρωτάθλημα, πληρώνοντας με το ίδιο νόμισμα τον Εθνικό. Δηλαδή με ανατροπή δεδομένων στο πρωτάθλημα. Χάνουμε τον αγώνα του πρώτου γύρου, άρα ο Εθνικός πήγε στον δεύτερο γύρο με προβάδισμα δύο αποτελεσμάτων. Όμως η νίκη με 3-2 έστειλε τον τίτλο σε μπαράζ που έληξε ισόπαλος και, στο δεύτερο μπαράζ, νικήσαμε με το σκορ που είχαμε χάσει στο μπαράζ του 1964. 2-1 και χαμός στο Ζάππειο, κοσμογονικά πράγματα, ο Εθνικός δεν ήταν πρωταθλητής, πράγμα σχεδόν σοκαριστικό. Τα πανηγύρια δεν είχαν τελειωμό και όπως είπε σε συνέντευξη ο Περικλής Δαμάσκος, η δημόσια τηλεόραση έβγαλε έκτακτο δελτίο εκείνο το βράδυ της 7ης Ιουλίου, διακόπτοντας το πρόγραμμα.

Τότε η ομάδα είχε μεγάλη βοήθεια και υποστήριξη από τον πρόεδρο Γουλανδρή που ήθελε επιτέλους ο Ολυμπιακός να αποτελέσει τη δύναμη στο άθλημα. Αν και το 1972, ο Ολυμπιακός κέρδισε τον πρώτο γύρο και ήταν για πρώτη φορά πραγματικό φαβορί για τον τίτλο, έχασε τον αγώνα του δεύτερου γύρου και όχι μόνο έχασε το μπαράζ. αλλά και τη κομβική ευκαιρία να αφήσει πίσω του τον Εθνικό, με τον Γουλανδρή να απογοητεύεται. Αυτό έγινε αρκετά αργότερα πάντως.

Η ομάδα πόλο τα επόμενα χρόνια θα είναι ανταγωνιστική και θα βρεθεί πολύ κοντά στον τίτλο την τριετία 1977-1979, αλλά θα χάσει τους καθοριστικούς αγώνες το 1978 και το 1979, ενώ το 1977 η ομάδα αποχώρησε σε ένδειξη διαμαρτυρίας μετά τα επεισόδια παικτών και τις αποβολές που υπήρξαν.

Η δεκαετία του '80 ήταν η πιο δύσκολη περίοδος από κάθε άλλη για το τμήμα. Το 1980 χάνουμε τη δεύτερη θέση από τη νέα ανερχόμενη δύναμη, τη Γλυφάδα. Κάθε αγώνας με τον Εθνικό είναι και μια σίγουρη ήττα, αφού ο Ολυμπιακός είχε αποχωρήσεις παικτών, μη σταθερή διοίκηση ερασιτέχνη και γενικώς μια μιζέρια τα πρώτα χρόνια του '80, ενώ ο συμπολίτης ήταν στα καλύτερα του. Αποκορύφωμα ένα ντέρμπι με τους Εθνικούς το Σεπτέμβριο του 1982 όπου χάσαμε στη Νίκαια 13-0 (πιο βαριά ήττα μας στην Ελλάδα).

Από τότε ο Ολυμπιακός προσπάθησε να είναι αξιοπρεπής τουλάχιστον στα ματς με τον Εθνικό, έχοντας τίμιες αναμετρήσεις (8-4, 13-10, 8-5), αν και είχε και άλλες βαριές ήττες το 1985 (17-6) και το 1986 (17-:6, 14-7). Τα έτη 1985, 1986 και 1988 ήταν δύσκολα για το τμήμα αφού είχαμε περισσότερες ήττες από νίκες ενώ χάναμε από χωρίς... υπόβαθρο ομάδες που περνούσαν πάνω από το κορμί της ομάδας. 

Το 1988/89 αρχίζει ο Ολυμπιακός, με άλλη διοίκηση και με μεταγραφές, να αλλάζει πρόσωπο, ελπίζοντας πως στα επόμενα χρόνια θα ανακτήσει τα ηνία. Μεταγραφές όπως ο Βενετόπουλος, ο Λούδης, ο Βλάχος, ο Παυλίδης ακόμα και ο γερόλυκος Αρώνης (από Εθνικό σε εμάς) το 1990 θα βελτιώσουν κατά πολύ την εικόνα της ομάδας που γινόταν ξανά ανταγωνιστική χωρίς όμως κάποια μεγάλη νίκη επί των Γλυφάδα και Εθνικού που αλληλοκοντραρίζονταν. 

Αυτή η πρώτη μεγάλη νίκη θα έρθει στις 5 Ιουνίου του 1990 που ο Ολυμπιακός με ένα γκολ του Βλάχου στα τελευταία δευτερόλεπτα κερδίζει για πρώτη φορά ματς με τον Εθνικό από το 1978. Σε μάγκικη παραδοχή του Βλάχου σε συνέντευξή του, το γκολ του ήταν επιθετικό φάουλ που τότε δεν δόθηκε με αποτέλεσμα τα επεισόδια, που προέκυψαν με τους εξαγριωμένους πολίστες του Εθνικού (κυρίως ο Νώντας Σαμαρτζίδης) και τους οπαδούς μας στο Παπαστράτειο και έμειναν στην ιστορία, να βρίσκουν εξήγηση. Ήταν το τέλος του κόμπλεξ του Ολυμπιακού στους αγώνες με τον Εθνικό, η αρχή ότι ο Ολυμπιακός επέστρεφε, αργά αλλά σταθερά.

Η Γλυφάδα άρχισε από το 1991 και μετά να φθίνει ενώ ο (υπό ελεύθερη πτώση πλέον) Εθνικός κρατήθηκε αξιοπρεπώς απέναντι στον Ολυμπιακό μέχρι το 1996 χάρη στον υπεραθλητή του Σαμαρτζίδη που ήταν μια τεράστια προσωπικότητα, ένας παίκτης που τον ήθελαν ομάδες εξωτερικού και ένα διάστημα ο Ολυμπιακός, αλλά αρνήθηκε, μένοντας πιστός στην ομάδα του. Οι τελικοί του 1994 που χάσαμε οριακά στα πέναλτι το πρωτάθλημα από τον Εθνικό, μετά από δύο συνεχόμενα που πλέον κατακτούσε ο Ολυμπιακός και ήταν η πρώτη ομάδα στη χώρα, έχουν μείνει στην ιστορία για το επίπεδο της αντιπαλότητας που έφτασε σε φοβερά επίπεδα, ανάλογα με εκείνα της δεκαετίας του '60. Το 1995, ο Ολυμπιακός κερδίζει με 3-0 νίκες στους τελικούς τον Εθνικό με ηγέτη το Γιαννόπουλο και προπονητή τον Νάκιτς.

Από το 1997 το «παραδοσιακό ντέρμπι» έχει εξασθενήσει και έχει μετατραπεί σε απλή αγωνιστική υποχρέωση που πρέπει να βγάλει ο Ολυμπιακός αφού η εγχώρια κυριαρχία μας δεν ματσαρίστηκε πραγματικά από κανέναν παρά μόνο ένα μικρό διάστημα το 1997/1998 και το 2012 από τη Βουλιαγμένη και κάποιες σποραδικές εκπλήξεις όπως τα χαμένα κύπελλα Ελλάδος το 2000 και 2005 από τον Εθνικό και το κύπελλο του 2017 από τη Βουλιαγμένη. Δηλαδή από το 1997 και μετά, η Βουλιαγμένη είναι η ομάδα που σταθερά αποτελεί τη δεύτερη δύναμη μετά τον Ολυμπιακό με εξαίρεση τη περίοδο 2005-2008 που ο Εθνικός, μετά το τραγικό χαμό του Σαμαρτζίδη και τα δικά του διοικητικά προβλήματα, βρήκε στο πρόσωπο του Χανιώτη (πρωταθλητή Ευρώπης με τον Ολυμπιακό) Αντώνη Βλοντάκη τον ηγέτη στην προσπάθειά του για εκθρονισμό του Ολυμπιακού. Αυτό το πέτυχε μόνο το 2006 σε μια αντικειμενικά σπουδαία σειρά πέντε τελικών αρκετά πιο πολιτισμένη από αυτές του 1994 και του 1995, αλλά μακροπρόθεσμα απέτυχε. 

Κλείνοντας, αυτό που θα μπορούσαμε να κρατήσουμε ως ζουμί της πολύχρονης αυτής ιστορίας αναμετρήσεων, αναμνήσεων, γεγονότων μεταξύ «ερυθρόλευκων» και «κυανόλευκων» του Πειραιά είναι ότι ο Ολυμπιακός έχει να ηττηθεί από τις 30.4.2008 από τον Εθνικό, μετρώντας έκτοτε ένα σερί 31 αγώνων που δύσκολα στο άμεσο μέλλον θα σπάσει. Με το διαφαινόμενο πρωτάθλημα της σεζόν 2024/25, χρονιάς συμπλήρωσης ενός αιώνα του πολυαθλητικού οργανισμού, ο Ολυμπιακός γίνεται αποκλειστικός πολυνίκης (είναι από φέτος μαζί με τον Εθνικό) με 39 Πρωταθλήματα Ελλάδος και οδεύει να γράψει και άλλες ευρωπαϊκές σελίδες μετά τις διεθνείς εξελίξεις και την κατάρρευση της γειτονικής Προ Ρέκο. Ο Εθνικός εδώ και πολλά χρόνια δεν είναι το αντίπαλο δέος στο άθλημα αλλά τον τίτλο του «αιώνιου αντιπάλου» δεν πρόκειται να τον χάσει γιατί έχει αποδείξει πως είναι η μοναδική ομάδα που σε όλα τα αθλήματα έχει δυσκολέψει τόσο, με συνεχόμενα σερί νικών, στέρηση τίτλων από τον Ολυμπιακό και, καλώς ή κακώς, είχαμε κόμπλεξ κατωτερότητας επί δεκαετίες.

Η ιστορία έγραψε και αυτές οι τιτάνιες μάχες δεν μπορούν και δεν πρέπει να ξεχαστούν γιατί το παρελθόν είναι η κληρονομιά που ορίζει το παρόν και οδηγεί το μέλλον.