12+1 Ρετρό ιστορίες που σχετίζονται με τον μπασκετικό Ολυμπιακό

Μπασκετικές ιστορίες, από το μακρινό και όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, διά χειρός Θεολόγου.

Του Θεολόγου Μιχαηλίδη

1. Ο ΑΝΑΜΟΡΦΩΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΕΙΟΥ

Ο Ανδρέας Βουρλιώτης αρχικά διατηρούσε κυλικείο δίπλα στο Παπαστράτειο, εφοδιάζοντας την ομάδα μπάσκετ. Αργότερα άρχισε να βοηθάει στο πλύσιμο των ρούχων τον τότε φροντιστή, απουσιάζοντας συχνά από το κυλικείο του. Βοηθούσε γενικά τον Ολυμπιακό από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Όταν ο φροντιστής πέθανε, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Γιατζόγλου τον έπεισε να αναλάβει τον ρόλο του επίσημου φροντιστή της ομάδας. Στο πόστο αυτό έμεινε περίπου 20 χρόνια μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990, βιώνοντας κακές και καλές στιγμές και εποχές, μεταξύ των οποίων και τον θρίαμβο του Triple Crown του 1997. Ωστόσο, όταν πρωτοανέλαβε, δεν περιορίστηκε στα καθήκοντα του φροντιστή, αλλά έφτιαξε και διαμόρφωσε μόνος του τα αποδυτήρια του γηπέδου, τοποθετώντας ή αλλάζοντας πλακάκια, ντουζιέρες κ.λπ. Μάλιστα ο ίδιος περηφανευόταν ότι μόνος του είχε κουβαλήσει 150 καροτσάκια με μπάζα. Επειδή ήταν πολύ αγαπητός, αλλά και πολύ θρήσκος, η διοίκηση συναίνεσε στο να εκπληρωθεί το τάμα που είχε κάνει. Τον άφησαν λοιπόν να πάει στην Τήνο το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης του 1997. Άρρωστος με την ομάδα μπάσκετ, αφιέρωνε 16 ώρες ημερησίως σε αυτήν. Έφυγε από τη ζωή την ίδια μέρα που γινόταν η κηδεία του Σάββα Θεοδωρίδη. 

2. Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 

Ο Γιάννης Ιωαννίδης, ο αποκαλούμενος και «Ολλανδός», βοηθός στη δεκαετία του 1990 του συνονόματού του ξανθού ήταν κλεισμένος μέσα στο Πολυτεχνείο την νύχτα της εφόδου της χούντας και του γκρεμίσματος της πύλης από το τανκ. Βρισκόταν συνεχώς εκεί μέσα ήδη 3 μέρες. Δεν του αρέσει να μιλά για την αντιστασιακή του δράση, αλλά δεν αντέχει και όσους συστηματικά διαστρεβλώνουν, υποτιμούν ή συκοφαντούν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Ως άνθρωπος είναι πολύγλωσσος, πολύ καλλιεργημένος, πνεύμα ανήσυχο και πολύ «ψαγμένο». Η ζωή και τα ενδιαφέροντά του δεν είχαν πάντα ως άξονα περιστροφής το μπάσκετ. Έχει κάνει πανεπιστημιακές σπουδές στα οικονομικά, έχει πάει σε δραματική σχολή, λατρεύει το θέατρο και τη λογοτεχνία. Έχει μεταφράσει γύρω στα 20 λογοτεχνικά βιβλία. Αν και οι ιδεολογικές πεποιθήσεις τους ήταν πολύ διαφορετικές. ταίριαξε με τον ξανθό και υπήρξε άμεσος συνεργάτης για μια δεκαετία, όχι μόνο στον Ολυμπιακό. Παρά τις πολλές διαφωνίες στις διάφορες συζητήσεις τους, όχι τόσο για το μπάσκετ, όσο γενικότερα, επί παντός επιστητού, έτρεφαν εκτίμηση και σεβασμό ο ένας για τον άλλο. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, ο Ολλανδός αποτέλεσε φανατικό επικριτή της μέχρι και σήμερα απρεπούς και αχάριστης, όπως τη θεωρεί, συμπεριφοράς της διοίκησης του επίσημου Ολυμπιακού απέναντι στον ξανθό. Περιπετειώδης τύπος ο Ολλανδός έχει ταξιδέψει πολύ στη ζωή του. Μεταξύ άλλων όταν σταμάτησε να συνεργάζεται με τον ξανθό, αναγκάστηκε να πάει αρχικά στην Κύπρο ως κόουτς του μπάσκετ και αργότερα αλλού. Στην εποχή της οικονομικής κρίσης, όταν είδε πώς δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα στην Ολλανδία, κατέφυγε για λόγους βιοπορισμού, στην Ταϊλάνδη, όπου εκεί έζησε 4-5 χρόνια, χωρίς να ασχολείται πολύ σοβαρά με το μπάσκετ. Φυσικά για να μείνει στην Ελλάδα ούτε λόγος. Στην χώρα μας έχει επιστρέψει τα τελευταία χρόνια, μετά την συνταξιοδότηση του από την Ολλανδία. Αισθάνεται θλίψη με αυτά που καθημερινά βλέπει, ακούει και διαβάζει. 

3. ΤΟ ΜΗ ΧΕΙΡΟΝ ΒΕΛΤΙΣΤΟΝ

Τον Γενάρη του 1979, ο Ολυμπιακός αναγκάστηκε να φορέσει εμφανίσεις του ΠΑΟ, προκειμένου να μη μηδενιστεί στον αγώνα με τον Πανιώνιο, που θα γινόταν στο κλειστό της Λεωφόρου. Στον συγκεκριμένο αγώνα, ο Ολυμπιακός θεωρείτο τυπικά γηπεδούχος, λόγω τιμωρίας της έδρας μας (Παπαστράτειο) μετά τον επεισοδιακό αγώνα με τον Άρη, και ως εκ τούτου είχε την ευθύνη αλλαγής φανέλας σε περίπτωση που ο αντίπαλος φορούσε τα ίδια χρώματα. Στην προσπάθειά μας να αποφύγουμε το πλήρες ρεζιλίκι, προτιμήσαμε τελικά να φορέσουμε πάνω από τις κανονικές λευκές φανέλες της ομάδας μας, με τις οποίες είχαμε έρθει στο γήπεδο, κάποιες εμφανίσεις του ΠΑΟ, που ήταν μεν πράσινες και είχαν τη διαφήμιση των βάζελων (της εταιρείας πετρελαιοειδών FINA) πλην όμως ήταν φανέλες προπόνησης με μανικάκι και όχι κανονικές φανέλες αγώνα, με σήμα το τριφύλλι. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρήθηκε να διασωθεί κάτι από πλευράς γοήτρου. «Να σώσω οτιδήποτε αν σώζεται», που λέει και ο Τσακνής στο διαχρονικό τραγούδι του. Η πλάκα ήταν πως οι παράγοντες του αληθινού οικοδεσπότη βάζελου όχι απλώς προσφέρθηκαν, αλλά σκίστηκαν να μας δώσουν τις κανονικές φανέλες με το τριφύλλι, παριστάνοντας εκ του πονηρού τους δήθεν ευγενείς τζέντλμεν που επιθυμούσαν να μας εξυπηρετήσουν. Στην πραγματικότητα βέβαια ήθελαν να μας ξεφτιλίσουν. Ευτυχώς που ελέγξαμε και ψάξαμε καλά την πράσινη ιματιοθήκη. Όσον αφορά τον αγώνα κερδίσαμε, έστω και δύσκολα, με σκορ 69-66. 

4. Ο ΕΘΝΙΚΟΦΡΩΝ ΠΟΛΥΘΕΣΙΤΗΣ 

Αναμφισβήτητα ο Φαίδων Ματθαίου υπήρξε μεγάλος προπονητής. Δίκαια αποκλήθηκε ο Πατριάρχης του ελληνικού μπάσκετ. Η αναγνώρισή του ήταν διεθνής, αφού διετέλεσε --δις μάλιστα-- βοηθός προπονητή του Πολωνού Ζαγκόρσκι στον πάγκο της Μικτής Ευρώπης, που κάποτε αποτελούσε ύψιστο τιμητικό θεσμό της FIBA. Στον Ολυμπιακό πρόσφερε πολλά. Είναι, άλλωστε, ο κόουτς του μόνου αήττητου πρωταθλήματος που πήραμε. Ωστόσο ο Φαίδων ήταν το αντίθετο του Ιωαννίδη. Ο ίδιος ήταν άκρως εθνικόφρων, μέχρι κόκκαλο, και έδινε μεγάλη σημασία στα φρονήματα των άλλων. Αντιπαθούσε σφόδρα τους αριστερούς. Δεν έχανε μάλιστα την ευκαιρία ακόμη και να καταγγείλει στον χώρο του αθλήματος όσους θεωρούσε κομμουνιστές. Κατά τα άλλα, δεν ορρωδούσε προ ουδενός, αν επρόκειτο να γίνει μια εθνική επιτυχία. Αποτέλεσε λοιπόν έναν εκ των πρωταγωνιστών της απάτης του Πανευρωπαικού Εφήβων στο Καλλιμάρμαρο το 1970 όταν, με σκοπό να πάρουμε τον τίτλο, κατεβάσαμε μια Εθνική που ήταν υπερομάδα, αποτελούμενη από σπουδαίους παίκτες, οι οποίοι, όμως, σχεδόν όλοι τους, ήταν 1-4 χρόνια μεγαλύτεροι από την ηλικία που επιτρεπόταν. Ο Φαίδωνας πάντοτε είχε πολλές και μεγάλες άκρες με τις δεξιές και χουντικές κυβερνήσεις. Επιπλέον, υπήρξε και πολυθεσίτης. Εκτός από προπονητής ομάδων, ήταν μόνιμος προπονητής της Εθνικής Ενόπλων Δυνάμεων στο μπάσκετ (που αποτελούσε κάτι σαν τσιφλίκι του) αμειβόμενος με τον μισθό ανθυπολοχαγού. Επίσης, ήταν μόνιμος υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας, αποσπασμένος στη Σχολή Σωματικής Αγωγής. Σαν να μην έφταναν αυτά, όταν του ανατέθηκε η Εθνική ομάδα το 1970, ζήτησε μηναία αμοιβή 25.000 δραχμών, που ήταν ιδιαίτερα υψηλή για την εποχή και πολύ μεγαλύτερη των προκατόχων του στο ίδιο πόστο που αμείβονταν με 14.000 δραχμές. Λόγω του ύψους των αποδοχών αυτών, προκλήθηκαν διαφωνίες, με αποτέλεσμα τελικά το ύψος των μηνιαίου μισθού του να περιοριστεί στο ποσό των 18.000 δραχμών. Ο Φαίδων συνδέεται με την πιο εξωφρενική επιλογή που έκανε ποτέ η ΕΟΚ όταν, το 1973, ενόψει του Πανευρωπαϊκού, όρισε δίδυμο προπονητών της Εθνικής τους δύο μεγαλύτερους αντίζηλους, τον Ματθαίου και τον Μουρούζη (!) μαζί, χωρίς --επίτηδες-- να διευκρινίσει, καθαρά και επίσημα, ποιος ήταν ο head coach και ποιος ο assistant coach. Φαντασθείτε λοιπόν έναν πάγκο, στον οποίο βρίσκονταν μαζί και οι δύο μεγαλύτεροι Έλληνες προπονητές της εποχής. Αποτέλεσμα της επιλογής αυτής ήταν να δημιουργηθούν τραγελαφικές καταστάσεις, αφού επανειλημμένα διαφωνούσαν μεταξύ τους και ο ένας έσπευδε να προλάβει να κάνει τις δικές του επιλογές ή να ακυρώσει τις επιλογές του άλλου. Το πείραμα της εθνικής ενότητας υπό την ελληνική σημαία δεν απέδωσε και διακόπηκε πρόωρα. 

Φαίδων διδάσκων στην Εθνική Ενόπλων

5. Ο ΠΡΩΤΟΣ ΚΑΛΟΣ GREEK-AMERICAN 

Ο πρώτος Ελληνοαμερικανός του Ολυμπιακού ήταν ο φορ Τζιμ Ρέττος, που δεν έλεγε και πολλά. Ο δεύτερος Ελληνοαμερικανός, όμως, που ήρθε στην ομάδα το 1971, ήταν πολύ καλός. Ήταν ο γκαρντ Τζον ή Τζακ Μαχαίρας (ή επί το αμερικανικότερο Μαχάρις) που σπούδασε σε Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και είχε ύψος 1.90 μ. περίπου. Ήταν εξαιρετικός τεχνίτης, με πλαστικές κινήσεις, αλλά δυστυχώς κάθισε μόνο μια χρονιά και μετά επέστρεψε στην Αμερική. Ήταν φίλος του Γιατζόγλου και αγωνιζόντουσαν μαζί στην ομάδα μπάσκετ του επίσημου εκπαιδευτικού και πολιτιστικού συλλόγου των Ελληνοαμερικανών των ΗΠΑ, των AHEPANS. Οι ΑΧΕΠΑΝΣ συχνά κατέβαιναν στην Ελλάδα για αγώνες στο πλαίσιο διαρκούς σύσφιγξης των δεσμών της ομογένειας με την Ελλάδα. Σε μια τέτοια επίσκεψη των ΑΧΕΠΑΝΣ έγινε ένας επεισοδιακός αγώνα με τον Ολυμπιακό, που μάλιστα διακόπηκε επειδή οι AΧΕΠΑΝΣ θεωρούσαν ότι αδικούνταν υπερβολικά από τη διαιτησία. Στο ματς εκείνο, ο Μαχαίρας διακρίθηκε ιδιαίτερα και ο Ολυμπιακός ενδιαφέρθηκε αμέσως να τον αποκτήσει. Τον Μαχαίρα ακολούθησε μετά από λίγο ο έτερος των ΑΧΕΠΑΝΣ Στιβ Γιατζόγλου, με τον οποίο έπαιξαν μαζί στον Ολυμπιακό την περίοδο 1971/72. Και οι δύο τους ήταν ανακαλύψεις του κόουτς Νίκου Μήλα, αυτού που οδήγησε την ΑΕΚ στο Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης του 1968, ο οποίος για ένα μικρό διάστημα, επί Γουλανδρή, ήταν κόουτς του Ολυμπιακού. Ο Μήλας είχε πολύ στενές σχέσεις με την ελληνική ομογένεια των ΗΠΑ. 

1970: ΑΕΚ-ΑΧΕΠΑΝΣ (με Στηβ με τη φανέλα νο. 17)

6. ΕΝΑΣ ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΣ ΚΟΜΠΙΟΥΤΕΡ 

Για τον σπουδαίο πλεϊμέικερ του Ολυμπιακού της δεκαετίας του 1970 Πωλ Μελίνι έχει γραφτεί κατ’ επανάληψη ότι ήταν ένας Ιταλοαμερικανός, που δεν είχε καμία σχέση με την Ελλάδα. Με τον τρόπο αυτό, αφενός μεν επιχειρήθηκε να φανεί ότι μας έκανε κάτι σαν χάρη η ομοσπονδία, που τον άφησε να αγωνίζεται ως ομογενής, αφετέρου δε επιχειρήθηκε να δικαιολογηθεί το γιατί δεν κλήθηκε στην εθνική ομάδα. Δεν ήταν όμως έτσι. Η μητέρα του Μελίνι ήταν βέρα Ελληνίδα. Ο λόγος που δεν αγωνίστηκε στην Εθνική μάλλον έχει να κάνει με την παρουσία στην Ελλάδα, το ίδιο ακριβώς χρονικό διάστημα, του επίσης ικανού, πρόσφατα αποθανόντος, πλεϊμέικερ του ΠΑΟ Κρις Κέφαλου, τον οποίο ο Βασιλακόπουλος είχε καθιερώσει αμέσως στην Εθνική Ελλάδας. Ο Μελίνι ήταν ένας φοβερά εγκεφαλικός παίκτης, ένα πραγματικό κομπιούτερ. Όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ έγινε τραπεζίτης. Σε μια συνέντευξή του πολλά χρόνια αργότερα, σε ένα Αμερικανό δημοσιογράφο μεταξύ άλλων, εξιστόρησε τις εμπειρίες του από τη θητεία του ως παίκτης του Ολυμπιακού, ιδίως στους διεθνείς αγώνες της ομάδας. Αναπόλησε τους συμπαίκτες του και τις στιγμές που έκαναν παρέα. Μίλησε για τα κέρματα που έφαγε σε αγώνα στην Τουρκία, για την ανακριτική ταλαιπωρία που πέρασε στο Ισραήλ, όπου τον αντιμετωπίσανε ως πιθανό τρομοκράτη και τον αναγκάσανε να γδυθεί για να τον ψάξουν, για την κράτησή του και παρά λίγο φυλάκιση του στην Αίγυπτο, εξαιτίας ανωμαλιών του διαβατηρίου του, για τις δωροδοκίες δημοσίων υπαλλήλων που έγιναν στην Πολωνία προκειμένου να αποφύγουν τα μέλη της αποστολής ταλαιπωρίες κατά τη διάρκεια των ελέγχων κ.λπ. Μίλησε ακόμη για την εντύπωση που του έχει κάνει το γεγονός πως ακόμη και τώρα συναντά στην Αμερική Έλληνες που τον θυμούνται, τον αναγνωρίζουν και τον αποθεώνουν σαν να είναι celebrity. Εξέφρασε επίσης το καημό του, που ποτέ δεν έχει μπορέσει να επισκεφτεί την Ελλάδα από τότε που έφυγε από τον Ολυμπιακό. Εκείνο όμως που αξίζει να συγκρατήσει κανείς στη μνήμη του από εκείνη την συνέντευξη είναι το εξής απόσπασμα, που αναφέρεται στην επιλογή του να έρθει στον Ολυμπιακό σε ηλικία 22 ετών: «Δεν θα μπορούσα να κάνω καλύτερη επιλογή. Λένε στις ΗΠΑ ότι τα τέσσερα καλύτερα χρόνια της ζωής του καθενός είναι τα αυτά του κολλεγίου. Εγώ όμως λέω ότι τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου ήταν τα πέντε επόμενα χρόνια μετά τα κολεγιακά. Τα χρόνια στον Ολυμπιακό». 

1979: Μελίνι εναντίον Έμερσον Βαρέζε

7. ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ V CREDENCE CLEARWATER REVIVAL; 

Ο Αμερικανός Jim McGregor αποτέλεσε μια θρυλική μορφή στον χώρο του παγκόσμιου μπάσκετ. Βέρος μπασκετάνθρωπος, που κανείς όμως δεν μπορεί με βεβαιότητα να πει τι ακριβώς ή τι περισσότερο ήταν. Έγινε προπονητής μπάσκετ σε 6 διαφορετικές εθνικές ομάδες, μεταξύ των οποίων, κατά δεκαετία του 1950 και στην Ιταλία (επί μια διετία μάλιστα), αλλά και στην Ελλάδα για ένα μικρό διάστημα. Ήταν μάλιστα ο μόνος κόουτς που κάλεσε τον πολύ παλιό μας παίκτη Βαμβακούση στην Εθνική, κάτι που ο παίκτης είχε να το λέει. Ως μάνατζερ και ατζέντης, οργάνωσε ομάδες νέων και μη επαγγελματιών Αμερικανών παικτών, τις ενέταξε κάτω από την ομπρέλα μεγάλων επιχειρήσεων: Coca Cola, TWA, Gulf Oil, Gillette, Pepsi, Levi’s κ.λπ., φίρμες τις οποίες εκπροσωπούσαν, αλλά και διαφήμιζαν. Με τις ομάδες αυτές, που έφεραν τα ονόματα των επιχειρήσεων και μαζί ένα απαραίτητο συμπληρωματικό κλισέ όνομα «All Stars», έκανε ετήσιες θερινές περιοδείες και έδιναν αγώνες στην Ευρώπη, με βασικό κίνητρο για τους παίκτες να βρουν καλά συμβόλαια σε ομάδες της γηραιάς ηπείρου. Η Ελλάδα ήταν από τους αγαπημένους τόπους-σταθμούς των εν λόγω ετησίων τουρνέ. Οι ομάδες του ήταν αξιόμαχες, οι παίκτες του καλοί ως πολύ καλοί. Πολλοί από αυτούς βρήκαν ομάδες και έκαναν αξιόλογες καριέρες. Ένας από αυτούς ήταν και ο Θανάσης Χριστοφόρου που σταδιοδρόμησε στην ΑΕΚ. Ορισμένα πράγματα που κατάφερε ο McGregor για την προαγωγή και προβολή αγώνων των All Stars ήταν πράγματι εντυπωσιακά και αξιομνημόνευτα. Ακόμη και ιστορικά τουριστικά μέρη της Ευρώπης κατάφερε να μετατρέψει σε γήπεδα μπάσκετ, για να προσελκύσει κόσμο. Όσο για τις ομάδες του, ιδίως στις δεκαετίες των 1960 και 1970, ήταν γεμάτες από προοδευτικούς, αντισυμβατικούς, ιδιόρρυθμους και αμφισβητίες (ιδίως του πολέμου του Βιετνάμ) Αμερικανούς, που άμα τους έβλεπε κανείς έξω από τα γήπεδα, πολύ δύσκολα θα τους έπαιρνε για μπασκετμπολίστες. Μάλλον για μέλη σε ροκ μπάντες έμοιαζαν. Νόμιζες ότι έβλεπες μέλη ή ακόλουθους του φημισμένου τότε μουσικού γκρουπ Credence Clearwater Revival, ή του ακροατηρίου τους τέλος πάντων. 

Ο Ολυμπιακός αντιμετώπισε στο γήπεδο του Σπόρτινγκ την ομάδα των Coca Cola ALL Stars τον Απρίλιο του 1972 σε δύο αγώνες. Έναν κέρδισε με 3 πόντους διαφορά, ενώ τον άλλο τον έχασε με 2 πόντους διαφορά. Τα δύο ματς ήταν σαν ντέρμπι, καθώς τα αμερικανάκια έπαιζαν πολύ παθιασμένα. Και στα δύο παιχνίδιαμ τον Ολυμπιακό ενίσχυσε ο «αυτοκράτορας Μπίλι», ο Βασίλης Γκούμας, όπως φαίνεται και από τη φωτογραφία του με τη φανέλα του Ολυμπιακού σε ένα από εκείνα τα ματς. Ενδεικτικό της ισχύος των ομάδων του McGregor ήταν ότι είχαν νικήσει και την Εθνική Ελλάδος σε τέτοια ματς. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των Αμερικανών παικτών ήταν ότι έβραζε το αίμα τους και είχαν ροπή σε επεισόδια, καβγάδες και συμπλοκές. Το τι έγινε το 1969 σε ένα αγώνα των Gulf Oil All Stars με την ΑΕΚ είναι αφάνταστο. Εκφράσεις «της κακομοίρας» ή «το ξύλο της αρκούδας» είναι λίγες για να περιγράψουν την κατάσταση. Το ματς διακόπηκε στις αρχές του β΄ ημιχρόνου λόγω επεισοδίων και ξυλοδαρμών μεταξύ των παικτών, με το σκορ την ώρα της διακοπής να είναι 53-37 υπέρ της ομάδας του McGregor. Δεν ξανάρχισε. Οι παίκτες της ΑΕΚ, που είχαν αναδειχθεί Κυπελλούχοι Ευρώπης, είχαν εκνευριστεί, βλέποντας να τους παίρνουν την ταυτότητα κάποια προκλητικά και εριστικά νεαρά Αμερικανάκια.

Έστησε μέχρι και γήπεδο για αγώνα σε ιστορικό μνημείο της Ευρώπης

8. ΠΟΣΗ ΩΡΑ ΔΙΑΡΚΕΙ ΕΝΑ ΜΑΤΣ ΜΕ ΤΟΥΣ HARLEM GLOBETROTTERS ; 

Την 10.7.1969, ο Ολυμπιακός αγωνίστηκε εναντίον των θρυλικών Harlem Globetrotters. Το ματς έγινε μετά από πολλά παρακάλια, γιατί οι Αμερικανοί είχαν υποχρεώσεις με την παγκόσμια περιοδεία τους και δεν ήταν διατεθειμένοι να αγωνιστούν σε εμβόλιμα ματς, τα οποία μάλιστα δεν θα γίνονταν με τους συνηθισμένους επιλεγμένους από τους ίδιους αντιπάλους τους (sparing partners teams) που τους συνόδευαν πάντα στις τουρνέ τους. Ένα ακριβώς τέτοιο ματς θα ήταν και το συγκεκριμένο με τον Ολυμπιακό, αφού οι Χάρλεμς είχαν ήδη παίξει στην Ελλάδα τους αγώνες επίδειξης, για τους οποίους γίνονταν και οι ετήσιες περιοδείες τους ανά την υφήλιο. Τελικά οι Χάρλεμς δέχτηκαν. Το ματς ήταν κανονικό, υπό την έννοια ότι δεν αποτέλεσε ούτε εξελίχθηκε σε αγώνα επίδειξης των Αμερικανών ζογκλέρ, παρά την προσπάθεια των τελευταίων να δώσουν τέτοιο χαρακτήρα στον αγώνα. Μεγάλο ενδιαφέρον είχε το στοιχείο της χρονικής διάρκειας του ματς. Ο Ολυμπιακός ζήτησε να παίξουν ένα ημίχρονο των 20΄ καθαρό χρόνο, σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρώπης. Αντίθετα οι Αμερικανοί ζήτησαν να παίξουν 30΄ (και συγκεκριμένα δύο ημίχρονα των 15΄) μεν, αλλά μικτό χρόνο (χωρίς καθόλου νεκρό χρόνο, για καμία αιτία) και σύμφωνα με τους αμερικανικούς κανόνες. Τελικά τι ακριβώς έγινε δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. Εκείνο που επιβεβαιώνεται σίγουρα είναι ότι το ματς κέρδισαν οι Αμερικανοί μάγοι με δύο καλάθια διαφορά (32-28 ή κατ’ άλλους 36-32), μετά από έναν δυνατό αγώνα. Ο Ολυμπιακός έπαιξε σαν να έπαιζε για νίκη σε ντέρμπι στο πρωτάθλημα με αποτέλεσμα οι μη συνηθισμένοι σε ανταγωνιστικά ματς Αμερικανοί να εκνευριστούν και να μην μπορούν να «κάνουν τα δικά τους». 

9. ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ 

Στις 2 του Νοέμβρη του 1977, μια θεομηνία χτύπησε την Αττική, με ασταμάτητες κατακλυσμιαίες βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν πολλές περιοχές της Αττικής και κυρίως ο Πειραιάς. Ο Ολυμπιακός είχε, εκείνη την ημέρα, βραδινή προπόνηση στο Παπαστράτειο. Μετά το τέλος της, οι περισσότεροι παίκτες, βλέποντας τον χαμό που γινόταν, αποφάσισαν να μην το κουνήσουν από το γήπεδο, καθώς τα πάντα έξω είχαν πλημμυρίσει. Υπήρχαν όμως και κάποιοι που θέλησαν να το παίξουν γενναίοι και τολμηροί και μπήκαν στα αυτοκίνητά τους, με σκοπό να φύγουν και να πάνε στα σπίτια τους. Δύο από αυτούς, ο Σπανός και ο Μπαρλάς, κινδύνεψαν να πνιγούν μέσα στα χειμαρρώδη νερά, που σκέπασαν τα αυτοκίνητά τους. Ο Σπανός, που ήταν η σοβαρότερη περίπτωση, επέστρεψε στο γήπεδο κολυμπώντας στην κυριολεξία, ενώ το αυτοκίνητο του και ό,τι υπήρχε μέσα καταστράφηκε εντελώς. Στη περιπέτεια του αυτή πρόλαβε, με ηρωική προσπάθεια, να σώσει έναν άλλο συνάνθρωπό του, που κινδύνευε. Παρόμοια δραματική ταλαιπωρία συνέβη και στον Μπαρλά, που έχασε ό,τι είχε και δεν είχε μαζί του ενώ το αυτοκίνητο του παρασύρθηκε και βρέθηκε τις επόμενες μέρες σε απόσταση αρκετών χιλιομέτρων. Στο Παπαστράτειο, οι παίκτες, μαζεμένοι όλοι μαζί για καλό και για κακό, ανέβηκαν στα ψηλότερα σημεία των εξεδρών του, καθώς τα νερά είχαν μπει και στο γήπεδο. Έμειναν εκεί μέχρι να απεγκλωβιστούν, γύρω στις 5 με 6 τα ξημερώματα. Η φονική εκείνη πλημμύρα από την ατέλειωτη νεροποντή στοίχισε τη ζωή σε 40 άτομα. Οι γονείς της Γκρέτας δεν είχαν γεννηθεί. 

10. ΕΝΑ ΠΕΡΙΕΡΓΟ ΓΗΠΕΔΟ, ΟΠΟΥ ΕΠΑΙΞΕ Ο ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ

Το ανοιχτό γήπεδο μπάσκετ του Ολυμπιακού μπροστά στην παλιά Λέσχη του συλλόγου στο Πασαλιμάνι θεωρήθηκε ως ένα από τα πιο περίεργα γήπεδα, λόγω της ουσιαστικά ανύπαρκτης απόστασής του από τη θάλασσα. Ωστόσο δεν ήταν το μοναδικό. Το ανοιχτό γήπεδο μπάσκετ της ΑΕΚ ήταν πολύ χειρότερο. Σε αντίθεση με το γήπεδο του Ολυμπιακού, που ήταν ένα ορατό γήπεδο, με θέα, σε ένα όμορφο χώρο δίπλα στην θάλασσα, το αντίστοιχο ανοιχτό γήπεδο της ΑΕΚ ήταν ένα άσχημο και κυρίως αθέατο γήπεδο, που βρισκόταν μέσα στο παλιό γήπεδο ποδοσφαίρου της ΑΕΚ στη Νέα Φιλαδέλφεια και συγκεκριμένα σε έναν χώρο πίσω και πλάγια από την κερκίδα της παλιάς Θύρας 21, προς την πλευρά του Άλσους. Η οριοθέτηση του γηπέδου γινόταν με έναν τοίχο, τον ίδιο που περιέβαλε όλο το γήπεδο ποδοσφαίρου και αποτελούσε το εξωτερικό όριό του. Οι εξέδρες ήταν λίγες σειρές, οι περισσότερες τσιμεντένιες, χωρίς διαχωριστικά. Όποιος καθόταν στην πρώτη σειρά άπλωνε το χέρι και έπιανε τον παίκτη. Σημειωτέον ότι είχα παίξει μπάσκετ στο γήπεδο αυτό, σε μικρή ηλικία, σε κάποιες πρόβες, που κάναμε τότε στο πλαίσιο των μαθητικών γυμναστικών επιδείξεων, που γίνονταν με τη λήξη του σχολικού έτους. Από πλευράς χωρητικότητας, ήταν μικρότερο του αντίστοιχου γηπέδου του Ολυμπιακού. Στο συγκεκριμένο γήπεδο είχαν γίνει αγώνες ΑΕΚ-Ολυμπιακού για τα τοπικά πρωταθλήματα μπάσκετ κέντρου στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Ωστόσο το πιο εξωφρενικό ήταν ότι αυτό το κυριολεκτικά αστείο γήπεδο, την ίδια δεκαετία, δεν φιλοξένησε μόνο αγώνες για εθνικά πρωταθλήματα, αλλά και επίσημους διεθνείς αγώνες της ΑΕΚ για το Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης (!), όπως τον αγώνα με την πολωνική Βίσλα Κρακοβίας τον Νοέμβρη του 1965. Βέβαια το γήπεδο είχε βελτιωθεί κάπως με την πάροδο των χρόνων. Ωστόσο, το όλο σκηνικό δεν έπαυε να είναι ένα ασύλληπτο γεγονός, ακόμη και για τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Παρεμπιπτόντως και το διακοπέν φιλικό ματς ΑΕΚ-Gulf Oil All Stars, για το οποίο μιλήσαμε πιο πάνω, έγινε σε αυτό το γήπεδο. Καταλαβαίνετε λοιπόν το τι είχε γίνει την ώρα της διακοπής, αφού οι οπαδοί της ΑΕΚ βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής από τους παίκτες. Όσο και αν τότε δεν υπήρχαν χούλιγκανς. Δεν ξέρω πότε ακριβώς έπαψε να υπάρχει το γήπεδο αυτό. Πάντως το γεγονός αυτό συνέβη πολλά χρόνια πριν από το γκρέμισμα του ποδοσφαιρικού γηπέδου επί Γρανίτσα. 

11. ΤΟ ΞΥΛΟ ΣΤΗ ΣΗΡΑΓΓΑ: ΡΕΤΡΟ ΧΩΡΙΣ ΚΑΛΛΙΜΑΡΜΑΡΟ ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ 

Το Καλλιμάρμαρο είχε και τα ιστορικά μυστικά της αρχιτεκτονικής του. Την 3.12.1968, ο Ολυμπιακός, μόλις στον δεύτερο χρόνο μετά την επάνοδό του στη μεγάλη κατηγορία, νίκησε εκεί, εντελώς απροσδόκητα, τον πρωταθλητή και μεγάλο φαβορί ΠΑΟ (68-65), με ήρωα και πρώτο σκόρερ του αγώνα τον ζογκλέρ Μανώλη Ευστρατίου (25 πόντοι), ένα αποτέλεσμα που θεωρήθηκε μεγάλη έκπληξη και έφερε σε μειονεκτική βαθμολογική θέση τον ΠΑΟ έναντι του βασικού του αντιπάλου στο πρωτάθλημα, που ήταν τότε η ΑΕΚ. Ο ΠΑΟ είχε διαμαρτυρηθεί σε εκείνο το ματς για τη διαιτησία. Μάλιστα, ο Κολοκυθάς είχε μια πολύ έντονη προσωπική λογομαχία με τον ένα από τους δύο διαιτητές, ονόματι Πλαταμώνα. Μετά τον αγώνα, σε μια σκοτεινή και μη πολυσύχναστη σήραγγα του Σταδίου, που γειτνίαζε με τα αποδυτήρια, ο ως άνω διαιτητής δέχτηκε αιφνιδιαστική επίθεση εκ των όπισθεν με γρονθοκοπήματα στο κεφάλι και στο σώμα από δύο άτομα, τα οποία, κατά μια εκδοχή, είχαν προηγουμένως φορέσει βίαια στο πρόσωπο του διαιτητή κουκούλα, ενώ κατ’ άλλη εκδοχή, φορούσαν και τα δύο κουκούλες, ώστε να μην μπορούν να αναγνωριστούν. 

Σημειωτέον πως η συγκεκριμένη στοά συνδεόταν με κάποιους θρύλους και φήμες, που είχαν συντελέσει στο να πάρει πιο παλιά το όνομα «τρύπα της μοίρας». Ο διαιτητής κατέθεσε τρεις μέρες αργότερα, την 6.12.1968, σχετική συμπληρωματική έκθεση στην ομοσπονδία (τότε ΕΟΑΠ καθώς η ΕΟΚ δεν είχε ιδρυθεί ακόμη) περί του γεγονότος, ισχυριζόμενος ότι μπόρεσε, παρά το σκοτάδι, να αναγνωρίσει τους δράστες βλέποντας τους από πίσω, όταν απομακρύνθηκαν τρέχοντας. Οι δράστες, κατά τον διαιτητή, ήταν οι διεθνείς μπασκετμπολίστες Κολοκυθάς και Γκούμας. Στην αντίληψη του έτερου διαιτητή Ταλιαδώρου δεν υπέπεσε τίποτε από τα καταγγελθέντα. Η ποινή για τέτοιου είδους παράπτωμα ήταν, την εποχή εκείνη, πολύ σοβαρή. Μπορούσε να φτάσει μέχρι και ετήσιο αποκλεισμό. Ωστόσο η υπόθεση τελικά δεν μπόρεσε να προχωρήσει, ελλείψει επαρκών στοιχείων.

Ο μάρτυρας που είχε επικαλεστεί ο διαιτητής δεν ήταν κατηγορηματικός. Η ομοσπονδία δεν μπόρεσε να βγάλει άκρη και παρέπεμψε την υπόθεση στον πανίσχυρο ΓΓΑ Ασλανίδη. Ούτε κι αυτός μπόρεσε να βρει άκρη. Από τη μια, το δίδυμο Κολοκυθά-Γκούμα ήταν κόκκινο πανί για τη χούντα λόγω του απείθαρχου και αντιδραστικού χαρακτήρα τους. Επανειλημμένα αμφότεροι είχαν τιμωρηθεί και αποκλειστεί από την Εθνική. Συνεπώς ο Ασλανίδης θα τους τιμωρούσε με χαρά, γιατί τους θεωρούσε αληταράδες, πρότυπα αποφυγής για τους Έλληνες αθλητές. Από την άλλη, ήταν και οι δύο εξαιρετικοί παίκτες, απόλυτα απαραίτητοι για τις ομάδες τους, οι οποίες όταν οι παίκτες κινδύνευαν να τιμωρηθούν για την συμπεριφορά τους (γεγονός που συνέβαινε συχνά), παρακαλούσαν, πίεζαν, έβαζαν μέσα, ζητώντας την επιεική αντιμετώπισή τους. Λίγο ότι τα στοιχεία δεν ήταν επαρκή, λίγο ότι ο Ασλανίδης ήταν βαμμένος βάζελος και δεν άντεχε την κλάψα των πράσινων, οι παίκτες τη γλίτωσαν. Όσοι απορήσετε για την εμπλοκή του Γκούμα, που ήταν παίκτης του «άσχετου» Πανελληνίου, θα πρέπει να ξέρετε πως --ιδίως εκείνη την εποχή-- οι Γκούμας και Κολοκυθάς δεν ήταν απλώς κολλητοί φίλοι, αλλά αχώριστοι, κάτι σαν Διόσκουροι. Έκαναν καθημερινά παρέα και γύριζαν μαζί παντού. Από την κοσμοπολίτικη τότε Φωκίωνος Νέγρη μέχρι το Φαληρικό Δέλτα του Ιπποδρόμου. Έπειτα από το ως άνω συμβάν, η στοά απέκτησε περισσότερο φωτισμό, ώστε να αποτραπούν παρόμοια επεισόδια. 

12. ΜΙΑ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΓΛΥΦΑΔΑΣ-ΝΕΑ ΣΜΥΡΝΗΣ ΜΕ ΤΕΡΜΑ ΤΟΝ ΠΕΙΡΑΙΑ 

Ο Παραγιός, γνωστός παίκτης του Ολυμπιακού της δεκαετίας του 1980, θεωρεί ως πιο αλησμόνητο γεγονός της καριέρας του την ιστορία μετακίνησής του στον Ολυμπιακό. Ο Παραγιός, που έπαιζε στη Γλυφάδα, συζητούσε για μεταγραφή του στον Ολυμπιακό. Αν και στη συνείδηση όλων έχει ταυτιστεί με τη Γλυφάδα, είχε γεννηθεί στο Πασαλιμάνι και ήταν από πολύ μικρός φανατικός Ολυμπιακός. Τις σχετικές επαφές και συζητήσεις είχαν αναλάβει άλλοι, όπως πολλές φορές συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις μεταγραφών ερασιτεχνών αθλητών. Ο ίδιος όποιες προτάσεις είχε τις καθυστερούσε ή τις απέφευγε, περιμένοντας τον Ολυμπιακό. Με τούτα και με τα άλλα, έφτασε η τελευταία μέρα των μεταγραφών και έπρεπε να καταλήξει. Από τον Ολυμπιακό δεν υπήρχε τίποτε νεότερο. Η μόνη πρόταση που είχε στα χέρια του ήταν από τον Μίλωνα, σύλλογο που τότε πάλευε κάθε χρόνο να ανέβει στη μεγάλη κατηγορία. Έτσι αποφάσισε εκείνη τη μέρα να πάει στη Νέα Σμύρνη, να συζητήσει για να δει αν θα πήγαινε εκεί ή αν θα έμενε στην ομάδα του. Στη Γλυφάδα και ενώ πήγαινε να πάρει το λεωφορείο, τον είδε ο Γιατζόγλου, που περνούσε από εκεί, κατά τύχη, με το αυτοκίνητό του και τον ρώτησε αν είχε υπογράψει στον Ολυμπιακό, όπως ο ίδιος ο Στιβ είχε μάθει και περίμενε. Όταν ο Παραγιός του απάντησε αρνητικά, ο Στιβ τον έβαλε αμέσως μέσα στο αυτοκίνητο και τον πήγε απευθείας στον Πειραιά. Εκεί ξεκίνησε ένας νέος κύκλος συζητήσεων με τη Γλυφάδα, με σκοπό να παραχωρηθεί αρχικά με υποσχετική, γιατί βάσει μιας εγκυκλίου που υπήρχε τότε, ένας διεθνής με την Εθνική Εφήβων, όπως ο Παραγιός, μόνο με τον τρόπο αυτό μπορούσε να μεταγραφεί. Η Γλυφάδα τελικά δέχτηκε να τον παραχωρήσει, παίρνοντας ως αντάλλαγμα 4 παίκτες από τον Ολυμπιακό. Ο Παραγιός υπέγραψε στον Ολυμπιακό, χωρίς να συζητήσει για όρους και ανταλλάγματα. Την αγάπη του για τον Ολυμπιακό ο Παραγιός την έδειξε και αργότερα, όταν πήγε στην ομάδα τον Αλβέρτη, ο οποίος ήταν πολύ Ολυμπιακός εκείνη την εποχή. Εκεί όμως δεν τον έκαναν δεκτό λόγω ηλικίας (13 ετών), όπως τουλάχιστον ισχυρίσθηκαν.

12+1. ΔΥΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΡΕΚΟΡ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΕΖΟΝ, ΣΕ ΜΑΤΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΑΝΤΙΠΑΛΟ 

Την περίοδο 1968/69, ο αγώνας του πρώτου γύρου μεταξύ Ολυμπιακού-Πανελληνίου, που έγινε την 9.11.1968 στο Καλλιμάρμαρο έμοιαζε ατελείωτος. Χρειάστηκαν 3 παρατάσεις για να βγει νικητής και αυτός ήταν ο Ολυμπιακός. Ο κανονικός αγώνας έληξε 71-71. Η πρώτη παράταση έληξε 76-76. Η δεύτερη παράταση 83-83. Στην τρίτη παράταση, νικήσαμε 92-87. Ρεκόρ για αγώνα του Ολυμπιακού. Στον αγώνα του δευτέρου γύρου, που έγινε την 19.1.1969 στο γήπεδο του Σπόρτινγκ (το γήπεδο με τα περιβόητα σκληρά καλάθια), νικητής ήταν ο Πανελλήνιος με το παιδικό σκορ 49-38 ! (ημίχρονο 19-20!). Οι 38 πόντοι που πετύχαμε σε εκείνο το ματς αποτελούν και αρνητικό ρεκόρ της ομάδας, δηλαδή τη χειρότερη ever επιθετική επίδοση του Ολυμπιακού σε Πανελλήνιο Πρωτάθλημα και δη σε Πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής. Ωστόσο, όπως έχω ξαναγράψει, το αρνητικό αυτό ρεκόρ δεν θα το βρείτε δημοσιευμένο και καταγεγραμμένο πουθενά. Ο λόγος για αυτό πρέπει να είναι μια αρχική παράλειψη από αμέλεια, που στη συνέχεια αναπαράχθηκε από όλους, χωρίς ποτέ να γίνει περαιτέρω πρωτογενής έρευνα. Απλώς ο ένας αντέγραφε τον άλλο και το λάθος διαιωνίστηκε. Έτσι ως αρνητικό ρεκόρ σε πρωτάθλημα εμφανίζεται σήμερα ένας παμπάλαιος αγώνας του Ολυμπιακού με τον Τρίτωνα, πριν από την καθιέρωση Εθνικής κατηγορίας, στον οποίο χάσαμε 42-40. Το ίδιο σκορ ήττας (42-40) είχε επαναληφθεί αργότερα σε αγώνα Κυπέλλου με τον ΠΑΟ την περίοδο 1994/95.