Ο Ολυμπιακός και κάποιοι άλλοι στην Ευρώπη

Την ίδια ώρα που εμείς πανηγυρίζαμε την πρόκριση μας στους 32 του Europa League η ιταλική Αταλάντα πανηγύριζε την δική της πρόκριση στους 16 του Champions League. Οι συγκρίσεις έρχονται αυτόματα και από μόνες τους. 

Ποια είναι άραγε μπροστά στον Ολυμπιακό --των 44 πρωταθλημάτων και των 27 κυπέλλων-- η Αταλάντα, μια ομάδα, που δεν έχει πάρει (ούτε καν έχει διεκδικήσει) ποτέ πρωτάθλημα στη χώρα της, μια ομάδα που ο μόνος τίτλος που έχει στην ιστορία της είναι ένα και μοναδικό κύπελλο Ιταλίας; 

Του Θεολόγου Μιχαηλίδη

Ποια είναι αυτή η ομάδα, που με την παρθενική της εμφάνιση μπαίνει στη φάση των 16 της μεγαλύτερης διασυλλογικής διοργάνωσης της Ευρώπης, εκεί που πολύ λίγες φορές έχουμε κατορθώσει να περάσουμε εμείς, που έχουμε τόσες παρουσίες και εμπειρίες στην Ευρώπη; 

Οι απορίες γίνονται μεγαλύτερες αν τύχει και την έχεις παρακολουθήσει να αγωνίζεται, αφού παίζει και πολύ καλή μπάλα, αν και δεν έχει τα μεγάλα ονόματα. Ίσως σε αυτό να παίζει ρόλο, σε κάποιο βαθμό τουλάχιστον, και το γεγονός ότι ο επιχειρηματίας πρόεδρος της ομάδας, όταν ήταν νέος, υπήρξε επί πολλά χρόνια παίκτης της Αταλάντα, ζυμώθηκε αληθινά μαζί της και τη λατρεύει. 

Αλλά το μυαλό μου δεν έμεινε μόνο στην επικαιρότητα. Ξύπνησε η μνήμη μου και πήγε λίγο πιο παλιά στην περίοδο 2011/12 όταν ο ΑΠΟΕΛ έφτασε στους οκτώ του Champions League, κάτι που ποτέ δεν μπορέσαμε ποτέ να καταφέρουμε εμείς, μολονότι είμαστε ασύγκριτα μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό μέγεθος από τον ΑΠΟΕΛ. Μάλιστα πριν μπει στους ομίλους, απέκλεισε διαδοχικά τρεις αντιπάλους, κι αυτό το γράφω γιατί έχει παρουσιαστεί φέτος από τους ερυθρόλευκους ΑΡΔ, ως κάτι που ισοδυναμεί με ανεπανάληπτο άθλο. 

Αναρωτήθηκα επίσης και γι’ όλα αυτά που διαβάζω συνεχώς, π.χ. ότι σε διάφορες επίσημες ή ημιεπίσημες διεθνείς κατατάξεις κάποιων ινστιτούτων είμαστε μέσα στις άλλοτε 25, άλλοτε 30 και άλλοτε 50 καλύτερες ομάδες Ευρώπης. 

Με αφορμή αυτές τις σκέψεις μου ήρθε η ιδέα να ασχοληθώ διαχρονικά με ομάδες της Ευρώπης, που δεν είναι κολοσσοί, δεν έχουν ιδιαίτερα βαριά ονόματα-φόβητρα, που δεν έχουν παραδοσιακά μια σταθερή υψηλή δυναμικότητα, πάνω από μικρομεσαία επίπεδα. Δηλαδή ομάδες, που σε κάθε περίπτωση δεν θεωρούνται ανώτερες του Ολυμπιακού. 

Υπάρχουν άραγε κάποιες τέτοιες ομάδες, με αυτά τα χαρακτηριστικά, που παρ’ όλα αυτά, έχουν καταφέρει παίξουν σε κάποιον τελικό οποιασδήποτε ευρωπαϊκής διοργάνωσης, επίτευγμα στο οποίο εμείς ούτε καν έχουμε πλησιάσει; Και αν ναι, πόσες και ποιες είναι; 

Γνώριζα εκ των προτέρων ότι καμία από αυτές τις ομάδες δεν μπορεί ούτε κατά διάνοια να συναγωνιστεί τον Ολυμπιακό σε κατακτήσεις εθνικών διακρίσεων και τίτλων, αφού στον τομέα αυτόν ο Ολυμπιακός υπερέχει καταφανώς και πολλές φορές ασύγκριτα απέναντι σε όλες σχεδόν τις ομάδες της Ευρώπης, με τις γνώριμες εξαιρέσεις των ιδιόρρυθμων μονοπωλίων του σκωτσέζικου δίπολου και της βορειοϊρλανδικής Λίνφιλντ. 

Παρ’ όλα αυτά, στην Ευρώπη, αν και έχουμε πετύχει αρκετές εντυπωσιακές νίκες απέναντι σε πανίσχυρους αντιπάλους το μόνο που έχουμε καταφέρει είναι να φτάσουμε μια και μόνη φορά στην φάση των 8 στο Κύπελλο Κυπελλούχων. 

Υπήρξαν άραγε στην ιστορία των ποδοσφαιρικών διοργανώσεων της Ευρώπης τέτοιες ομάδες, οι οποίες, αν και δεν κυριαρχούσαν ούτε κυριαρχούν στις χώρες τους, ωστόσο τα έχουν καταφέρει στην Ευρώπη πολύ καλύτερα από τον κυρίαρχο στην Ελλάδα Ολυμπιακό; 

Μη περιμένετε απόλυτη ακρίβεια στα κριτήρια της αξιολόγησης και κατάταξης αυτών των ομάδων. Αρκεί να είναι πάνω-κάτω σωστά, έστω και στο περίπου. Διαφωνίες πάντα θα υπάρχουν, όπως και λάθη. 

Στο Κύπελλο Πρωταθλητριών/ Champions League δεν βρήκα πολλές τέτοιες ομάδες. Πρόκειται άλλωστε για την κορυφαία και δυσκολότερη διοργάνωση της Ευρώπης. 

Στεάουα Βουκουρεστίου

Από τις νικήτριες της διοργάνωσης θα μπορούσαν εδώ να συμπεριληφθούν: η Νότιγχαμ Φόρεστ (1979, 1980), η Άστον Βίλα (1982), η Στεάουα Βουκουρεστίου (1986), που ήταν και φιναλίστ του ίδιου θεσμού (1989), αλλά πιθανότατα και το Αμβούργο (1983). 

Δεν συμπεριλαμβάνω εδώ τη Σέλτικ, που είχε πάρει το Κύπελλο το 1967 και ήταν φιναλίστ το 1970. Παραμένει ένα μεγάλο όνομα, παρά την όποια πτώση της. Άλλωστε έχει κατακτήσει 50 πρωταθλήματα Σκωτίας.

Αντίθετα θα βάλω εδώ τον Ερυθρό Αστέρα, που πήρε το Κύπελλο το 1991, κι αυτό λόγω της επί πολλά χρόνια μεγάλης αγωνιστικής του πτώσης. Έχει πάρει 20 πρωταθλήματα Γιουγκοσλαβίας, αλλά μετά τον διαμελισμό της χώρας, έχει πάρει μόνο 10 τίτλους. Για τους ίδιους λόγους, θα συμπεριλάβω στους φιναλίστ και την Παρτιζάν Βελιγραδίου, που έπαιξε στον τελικό το 1966 και έχει κατακτήσει πολύ λιγότερα (11) από τον Ερυθρό Αστέρα πρωταθλήματα Γιουγκοσλαβίας. Βρίσκεται κι αυτή σε πολύ μεγάλη πτώση, εδώ και πολλά χρόνια, παρά το γεγονός ότι μετά τον διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας έχει κατακτήσει περισσότερα πρωταθλήματα (16) από τον Ερυθρό Αστέρα, χωρίς όμως και πάλι να κυριαρχεί στη Σερβία. 

Από τις φιναλίστ, υπάρχουν ακόμη η Σεντ Ετιέν (1976), η Μπρυζ (1978), η σουηδική Μάλμο (1979) και η Μονακό (2004). Δεν θα αναφερθώ στον φιναλίστ βάζελο του χουντικού 1971, αλλά να ξέρετε ότι άλλοι φυσιολογικά θα τον έβαζαν κι αυτόν.

Στο Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης, οι ομάδες σαν κι αυτές που ψάχνω να βρω είναι πολύ περισσότερες. 

Πάρμα 1993/94

Από τις νικήτριες, μπορούμε να βάλουμε εδώ χωρίς ιεράρχηση τις εξής: τη Φιορεντίνα (1961), που ήταν επίσης φιναλίστ της ίδιας διοργάνωσης το 1962, τη Σπόρτινγκ Λισσαβόνας (1964), τη Γουέστ Χαμ (1965), που ήταν κι αυτή άλλη μια φορά φιναλίστ (1976), τη Σλόβαν Μπρατισλάβας (1969), το Μαγδεμβούργο (1974), την Ντινάμο Τιφλίδας (1981), την Αμπερντίν (1983), τη Ρασίνγκ Μαλίν/Μέχελεν (1988), τη Σαμπντόρια (1990), που ήταν και φιναλίστ της ίδιας διοργάνωσης το 1989, τη Βέρντερ Βρέμης (1992), την Πάρμα (1993) που υπήρξε και φιναλίστ το 1994, την Σαραγόσα (1995), τη Λάτσιο (1999). 

Δεν συμπεριλαμβάνω εδώ την Ρέιντζερς, που το πήρε το 1972, επειδή αποτελεί μια εντελώς ξεχωριστή περίπτωση, λόγω της τιμωρίας της, αλλά και λόγω του ρεκόρ των τίτλων που κατέχει. Δεν συμπεριλαμβάνω επίσης την Άντερλεχτ, που επίσης πήρε 2 Κύπελλα (1976, 1978) και ήταν άλλες δύο φορές φιναλίστ (1977, 1990) που ενδεχομένως κάποιος άλλος θα μπορούσε να συμπεριλάβει (λόγω της κάποιας πτώσης της τα τελευταία χρόνια). Τη θεωρώ ιστορικά μεγάλο όνομα και μέγεθος στην Ευρώπη, ενώ με τα 33 πρωταθλήματά της κυριαρχεί το Βέλγιο, όπως ο Ολυμπιακός στην Ελλάδα.

Στις φιναλίστ του ίδιου θεσμού θα συγκαταλέγαμε τις εξής: ΜΤΚ Βουδαπέστης (1964), Γκόρνικ Ζάμπρζε Πολωνίας (1970), Ντινάμο Μόσχας (1972), Φερεντσβάρος (1975), Αούστρια Βιέννης (1978), Λοκομοτίβ Λειψίας (1987), Ραπίντ Βιέννης (δύο φορές 1985 και 1996), Φορτούνα Ντίσελντορφ (1979), Καρλ-Τσάις Ιένα (1981), Σταντάρ Λιέγης (1982), Μονακό (1992), Αντβέρπ Βελγίου (1993)  Μαγιόρκα (1999). 

Τέλος στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ θα ξεχωρίζαμε από μεν τις νικήτριες την αγγλική Ίπσουιτς (1981), που εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται στις κατώτερες κατηγορίες της Αγγλίας, την Γκέτεμποργκ (δύο φορές 1982, 1987), την Πάρμα και μάλιστα δις (1995 και 1999), τη Σάλκε (1997), τη Γαλατά Σαράι (2000), την ΤΣΣΚΑ Μόσχας (2005), τη Ζενίθ Αγίας Πετρούπολης (2008), τη Σαχτάρ (2009). 

Από τις φιναλίστ θα βάζαμε τις εξής: Γουλβς (1972), Τβέντε (1975), Μπρυζ (1976), Μπιλμπάο (1977), Μπαστιά (1978), Βιντεότον Ουγγαρίας (1985), Νταντί Γιουνάιτεντ (1987), Εσπανιόλ (1988), Στουτγάρδη (1989), Φιορεντίνα (1990), Τορίνο (1992), Σάλτσμπουργκ (1994), Μπορντό (1996), Λάτσιο (1998), Αλαβές (2001), Μίντλεσμπρο (2006), Φούλαμ (2010), Μπράγκα (2011), Ντνίνπρο Ουκρανίας (2015).

Για τους λόγους που προανέφερα δεν συμπεριλαμβάνω εδώ την Άντερλεχτ, που έχει πάρει μια φορά το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ (1978) και άλλες δύο φορές ήταν φιναλίστ 1970, 1984). Επίσης, πάλι για τους λόγους που προανέφερα, δεν βάζω εδώ ανάμεσα στους φιναλίστ τη Σέλτικ, παρά την όποια πτώση της δυναμικότητας της τα τελευταία χρόνια. 

Από την εξέταση-αξιολόγηση των προαναφερομένων ομάδων προκύπτουν τα εξής: 

Η Νότιγχαμ Φόρεστ αποτελεί την πιο εξαιρετική περίπτωση, αφού, ερχόμενη από το πουθενά ή για να είμαστε απόλυτα ακριβείς ερχόμενη ως νεοφώτιστη, ούτε καν ως πρωταθλήτρια, από τη Β΄ Κατηγορία Αγγλίας, και χωρίς καμία εμπειρία κατόρθωσε να κατακτήσει δύο συνεχόμενες φορές το σπουδαιότερο Κύπελλο της Ευρώπης και έτσι να έχει περισσότερους ευρωπαϊκούς, παρά εθνικούς τίτλους, αφού έχει πάρει μόνο μια φορά στην ιστορία της το πρωτάθλημα Αγγλίας. Τι να πει κανείς μπροστά στο μεγαλείο του Κλαφ και των παιδιών του!

Στην λίστα των ομάδων που έχουν φτάσει σε τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης, χωρίς να έχουν κατακτήσει ποτέ κάποιον εθνικό τίτλο στη χώρα τους, δηλαδή ούτε πρωτάθλημα ούτε κύπελλο, υπάρχουν 4 ομάδες: η Φούλαμ, η Μαγιόρκα, η Μίντλεσμπρο, η Αλαβές, ενώ υπάρχουν δύο φιναλίστ που δεν έχουν κερδίσει ποτέ πρωτάθλημα στη χώρα τους η Μπράγκα και η Εσπανιόλ. 

Μαγδεμβούργο 1974

Υπάρχουν επίσης κάποιες ομάδες που έχουν πάρει ευρωπαϊκά κύπελλα, αλλά δεν έχουν κατακτήσει παρά μόνο μια φορά το πρωτάθλημα στη χώρα τους όπως: η Ίπσουιτς, η Τβέντε και η Σαμπντόρια, ενώ δύο νικήτριες ευρωπαϊκών κυπέλλων και γνωστές ιταλικές ομάδες, η Φιορεντίνα και η Λάτσιο, έχουν κατακτήσει από δύο μόνον εθνικά πρωταθλήματα. Δυο ακόμη φιναλίστ, η Λειψία και η Βιντεότον έχουν πάρει μόλις 3 εθνικά πρωταθλήματα, όπως και η νικήτρια του Κυπέλλου Κυπελλούχων ομάδα του Μαγδεμβούργου της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, η οποία βολοδέρνει σήμερα στην τρίτη κατηγορία.

Άλλες δύο φιναλίστ ευρωπαϊκών διοργανώσεων έχουν κατακτήσει από μια μόνο φορά στην ιστορία τους το πρωτάθλημα στη χώρα τους: η Νταντί Γιουνάιτεντ και η Φορτούνα Ντίσελντορφ. 

Τα έχει άραγε σκεφτεί ποτέ σοβαρά όλα αυτά ο Ολυμπιακός των 44 πρωταθλημάτων; Ήταν ή είναι άραγε καλύτερες από τον Ολυμπιακό ομάδες όπως οι: Αλαβές, Μαγιόρκα, Γκόρνικ, Βιντεότον, Μπαστιά, Αούστρια, Ραπίντ, Σλόβαν, Μάλμο, Αμπερντίν, Νταντί Γ., Ρασίνγκ Μέχελεν, Φορτούνα, Μπράγκα και άλλες ων ουκ έστιν αριθμός; Όχι βέβαια.

Η Αντβέρπ με τον Γ. Σιδέρη στη σύνθεσή της.

Ακόμη και η ανύπαρκτη για μας Αντβέρπ Βελγίου, στην οποία όταν πήγε ο Σιδέρης στα 32 του, όλοι έλεγαν ότι θα τους μάθει ποδόσφαιρο, γιατί τους θεωρούσαν άμπαλους, έχει παίξει τελικό σε διοργάνωση της Ευρώπης.  

Θα μου πείτε υπήρχαν και υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν δικαιολογίες, όπως διάφορες συγκυρίες ή περίεργες συνθήκες, αλλαγές στο σύστημα των διοργανώσεων, καλές ή κακές κληρώσεις, διαιτησίες, ατυχίες ή εύνοια τύχης, κακές διοικητικές επιλογές κ.λπ. Αυτά όμως θα υπάρχουν πάντα. Εξάλλου μιλάμε για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα από καταβολής θεσμών, πάνω από μισό αιώνα.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για την κάθε άλλο παρά κολακευτική αυτή κατάσταση για μια ομάδα της ιστορίας, του βεληνεκούς και της δυναμικής του Ολυμπιακού. Δεν θα μπω σε αυτούς τους λόγους, γιατί θα χρειαζόταν πολύς χρόνος, καθώς κάθε εποχή έχει και τους δικούς της. Ωστόσο πρέπει επιτέλους κάποτε να πάψουμε να αντιμετωπίζουμε με δέος και φόβο αγώνες και αντιπάλους στην Ευρώπη.  

Ήθελα να κλείσω έμμετρη αφιέρωση στους οπαδούς μας: 

Στην αρχή σκέφτηκα τον ακροτελεύτιο στίχο από το χιουμοριστικό «αρχίζει το ματς» που λέει: «και όποιος γνωρίζει τι φταίει για όλα αυτά, ας μου εξηγήσει μετά». 

Στη συνέχεια, σοβάρεψα και πήγα σε κάτι άλλο από το «σιγά μη κλάψω»: «και όταν φοβούνται πως μπορεί να τρελαθώ, μου λεν να πάω κρυφά κάπου να κλάψω και να θυμάμαι πως αυτό το σκηνικό είμαι μικρός, πολύ μικρός για να τ’ αλλάξω».